TË PËRZGJEDHURAT
Kur lindi makina elektrike dhe kur erdhi ajo në të vërtetë?
Historia e automobilit elektrik është shumë më e hershme dhe më komplekse se ç’e lejon kujtesa kolektive, e cila për...
Ermira Ymeraj, zëshmëria e një ngulmimi për të shpërfaqur thelbin e miteve, strukturën e baladave dhe shpirtin e letërsisë shqiptare
Nga Albert Vataj Në horizontin e studimeve shqiptare, ku letërsia shpesh endet midis traditës gojore dhe fjalës së shkruar, figura...
Hermann Hesse: Dashuria është dëshira e urtë, ajo nuk dëshiron asgjë vetëm të dashurojë
"Sa më shumë rritesha, aq më të pakuptimta më dukeshin kënaqësitë e vogla që më jepte jeta, aq më qartë...
Lahuta, kushtrimi i palcës së shpirtit malësor, kumbimi i eposit të Kreshnikëve, ngjitet sot në altarin e UNESCO-s
Albert Vataj Nga Albert Vataj Pas Xhubletës dhe Këngës së Kcimit të Tropojës, është Lahuta, ky instrument arkaik, kjo dëshmi...
Maria Callas dhe Pier Paolo Pasolini në filmin “Mede”, dyshimi, dritëhija dhe e vërteta e artit dhe e shpirtit përmes fjalës
Nga Albert Vataj Në histori të artit, pak çifte krijuese kanë shkëlqimin e turbullt dhe dhimbjen fosforeshente të asaj që...
ALBAS 25 vjet – një çerek shekulli dritë, një udhë që bashkon zemrën e kombit përmes fjalës shqip, librit, dijes si mision
Nga Albert Vataj Isha edhe unë atë mbrëmje të madhe, sepse jam pjesë e këtij pulsi të këtij shpirti kombëtar...
Zhani Ciko, një jete dhe vullnese që u bë tempull, një emër dhe vepër që u shndërrua në epokë
Nga Albert Vataj Ka figura që nuk maten me vitet, por me peshën e dritës që kanë hedhur mbi kulturën...
Albin Kurti, nga burgjet politike serbe te lirimi më 7 dhjetor 2001, një kronikë e qëndresës e një veprimtari të paepur
Nga Albert Vataj Sakrifica e Albin Kurtit gjatë luftës dhe vitet e tij në burgjet politike serbe nuk janë thjesht...
Çdo e sotme vjen për të qenë ndryshe nga dje, dhe ikën për të mos u kthyer më
Nga Albert Vataj E sotmja, në të çdoditshmën e saj, vjen për të na shpërblyer me një mundësi tjetër. Beh...
Të dehesh në magjepsjen e një çasti, në madhështinë që natyra fsheh në dukshmërinë e asaj ëndje
Nga Albert Vataj Shpesh mrekullia e natyrës qëndron, jo vetëm te spektakli i mahnitshëm i kaosit galaktik, të cilin Zoti...
Valbona, e pangjashme me kurrnji harbim tjetër dëshirues
Nga Albert Vataj Valbona, me gurgullimin e vet t'zallamahishme, për synin dhe veshët e shumkujt ngaset me ken jo ma...
Lorenzo Ghiberti, mjeshtri fiorentin që na dhuroi “Portat e Parajsës”
Nga Albert Vataj Arti italian në bujarinë e mjeshtrave të mëdhenj të vlerave krijuese, ka të renditur edhe një emër...
FIGURA TË NDRITURA
Napoleon Bonaparti, i fundit i perandorëve të mëdhenj dhe i pari i burrështetasve modernë
Nga Albert Vataj Në mozaikun e madh të historisë botërore, pak figura projektojnë një hije kaq të gjatë dhe një...
Read more
KUJTESË
Balerina Maja Plisetskaja, një jetë të tërë, duke shprehur përmes vallëzimit një akt të panënshtrueshëm lirie
Nga Albert Vataj Një shekull më parë, më 20 nëntor 1925, lindi një prej figurave më të ndritura që ka...
IMPRESIONE
Ronald Tolkien dhe Edith Bratt, një histori dashurie në kufinjtë e legjendës
Historia më e madhe e dashurisë që Tolkien ka shkruar ndonjëherë nuk gjendet në “Zotin e Unazave”, ajo është gdhendur...
TRADITË
Lahuta, kushtrimi i palcës së shpirtit malësor, kumbimi i eposit të Kreshnikëve, ngjitet sot në altarin e UNESCO-s
Albert Vataj Nga Albert Vataj Pas Xhubletës dhe Këngës së Kcimit të Tropojës, është Lahuta, ky instrument arkaik, kjo dëshmi...
Read more
PËRSIATJE
Fronet e “Perëndive” në lartësitë e Qafë Thores, qielloren e bukurive të perëndishme të natyrës shqiptare
Albert Vataj Nga Albert Vataj Keni dëgjuar për takimet me hyjnitë. Letërsia klasike i ka përndjekur ato si ëndrra të...
ESSE
Maria Callas dhe Pier Paolo Pasolini në filmin “Mede”, dyshimi, dritëhija dhe e vërteta e artit dhe e shpirtit përmes fjalës
Nga Albert Vataj Në histori të artit, pak çifte krijuese kanë shkëlqimin e turbullt dhe dhimbjen fosforeshente të asaj që...
HISTORI
Pse kujtesa duhet të jetë arma jonë më e fortë kundër harresës së historisë së shkruar me gjak
Nga Albert Vataj Ka kapituj të historisë që nuk mund të fshihen, sepse janë shkruar me gjak, me humbje dhe...
Read more
POEZI
Pierre Reverdy: Çfarë është poezia? Poezia është honi i hapur i realitetit të dëshiruar që na mungon
Nga Albert Vataj “Poezia është honi i hapur i realitetit të dëshiruar që na mungon”, kështu shkruan Pierre Reverdy, një...
PROZË
Profili psikologjik i një diktatori të çmendur. Adolf Hitler, i çmenduri që çmendi historinë
Nuk pinte raki, urrente duhanin, fjalimet i ushtronte para pasqyrës dhe i frikësohej vetmisë… Dosja e CIA-s, e ruajtur në...
URTËSI
Shenjtëria e shnjtëreshës shqiptare, Nënë Tereza, përmes shenjtërisë së fjalës dhe diellit të mendimit
Nga Albert Vataj Nënë Tereza në rrugëtimin e saj për në thellësi të shpirtit njerëzor dhe në shenjtërinë e përkushtimit,...
Read more
AUTORË
Sipas Italo Svevo, njeriu i modernitetit, i lënë pa etikë, pa natyrë dhe pa vetëdije, është në rrugën e nevojës për të ndryshuar
Nga Albert Vataj Në horizontin e trazuar të shekullit XX, ku teknika filloi të ndërtojë arkitekturën e re të botës,...
LIBRA
Kapardisja shqiptare nga “Mbi krimin në Ballkan”, një fshikull ndaj karakterit të liderit, e Ismail Kadare
Kapardisja është një cilësi e përgjithshme njerëzore. Atë e gjen kudo në botë, por te ballkanasit veçanërisht. E veçanërisht te...
FILOZOFI
“Miti i Sizifit”, sfida e mundimshme e gurit që e shndërroi njeriun në gur, kjo lojë mizore e fatit
Nga Albert Vataj Në mitologjinë greke, Sizifi nuk ishte thjesht një mbret dinak, ai ishte arketipi i njeriut që guxon...
Read more
PËRSHKRIMORE
“Mendimtari” i Auguste Rodin, gjithëkohja e murosur e një Dante monumental në Portat e Ferrit
Nga Albert Vataj Askush më parë nuk guxoi të hidhte një peshë kaq të përbindshme mbi meditimin e një mendimtari,...
PIKTURË
Leonora Carrington, gruaja që tentuan ta thyenin, artistja që e ktheu traumën në mit, zëri që nuk pranoi të heshtte
Nga Albert Vataj Në moshën 23-vjeçare, me zemër të thyer pas arrestimit të të dashurit të saj, familja e futi...
DASHURI
Hermann Hesse: Dashuria është dëshira e urtë, ajo nuk dëshiron asgjë vetëm të dashurojë
"Sa më shumë rritesha, aq më të pakuptimta më dukeshin kënaqësitë e vogla që më jepte jeta, aq më qartë...
Read more
MUZIKË
Franz Liszt, mjeshtri që ktheu pianon në altar dhe dashurinë në përshpirtje
Nga Albert Vataj Sot, në 214-vjetorin e lindjes së Franz Liszt-it, kujtojmë një nga figurat më të shquara të muzikës...
Read more
QYTETËRIM
Derinkuyu në Kapadokia, qyteti nëntokësor që sfidon imagjinatën dhe e bën historinë të marrë frymë në thellësitë e tokës
Ka vende ku njeriu ka ngritur tempuj mbi male, e ka ngritur pallate mbi lumenj, por ka edhe vende ku...
MITOLOGJI
Mbretëresha e Natës, një pllakë terrakote që ngjall frikë, adhurim dhe magjepsje
Albert Vataj Relievi i njohur si “Mbretëresha e Natës”, një kryevepër mesopotamase e krijuar rreth vitit 1750 para erës sonë,...
REPORTAZH
“Vajzë Fest 2025”, tre ditët e edicionit të tretë të Vajzës së Labërisë që u bë Zonjë e festës së traditës dhe trashëgimisë
Nga Albert Vataj Tre ditë magjike në zemrën e Labërisë, në Vajzën që u ngrit si Zonjë e kujtesës dhe...
Read more
PSIKOLOGJI
INTERVISTA
Jacques Lacan në një intervistë të vitit 1974 që sot tingëllon si diagnozë e shpirtit modern, flet për vështirësinë e të jetuarit
Kush ishte Jacques Lacan? Jacques Lacan (1901–1981) ishte një nga figurat më të ndikueshme dhe më të diskutueshme të psikoanalizës...
FORUM
ALBAS 25 vjet – një çerek shekulli dritë, një udhë që bashkon zemrën e kombit përmes fjalës shqip, librit, dijes si mision
Nga Albert Vataj Isha edhe unë atë mbrëmje të madhe, sepse jam pjesë e këtij pulsi të këtij shpirti kombëtar...
PROFIL
Ermira Ymeraj, zëshmëria e një ngulmimi për të shpërfaqur thelbin e miteve, strukturën e baladave dhe shpirtin e letërsisë shqiptare
Nga Albert Vataj Në horizontin e studimeve shqiptare, ku letërsia shpesh endet midis traditës gojore dhe fjalës së shkruar, figura...
Read more
A E DINI SE
Ja pse macet mund të jenë krijesat më të përsosura biologjikisht që ekzistojnë mes gjitha specieve
Hulumtimet sugjerojnë se macet mund të jenë krijesat më të përsosura biologjikisht, që ekzistojnë, sipas “Scientific American”. Sipas disa analizave...
SHKENCË
Shkenca më në fund tregon për fenomenin enigmatik të “shiut koronal” në Diell
Shkencëtarët kanë hedhur dritë mbi një nga spektaklet më të mahnitshme dhe enigmatike të universit tonë të afërt: “shiun koronal”....
EROS
Polemikat rreth “Vargjeve Satanike” nuk filluan me Salman Rushdie më 1988, ato janë shekullore
Nga Ahab Bdaiwi* Në vitin 1988, botimi i Vargjet Satanike , një roman i shkrimtarit britanik me origjinë indiane, Salman...
Read more
NGA JETA E KORIFEJVE
KURIOZITETE
Kur lindi makina elektrike dhe kur erdhi ajo në të vërtetë?
Historia e automobilit elektrik është shumë më e hershme dhe më komplekse se ç’e lejon kujtesa kolektive, e cila për...
SHËNDETËSI
Një kombinim i vaksinës kundër COVID-it së bashku me trajtimin e rregullt të kancerit ishte zgjidhja shumë e nevojshme
Ky studim arriti në përfundimin se një kombinim i vaksinës kundër COVID-it së bashku me trajtimin e rregullt të kancerit...
NATYRA
Kur zogjtë shkojnë te kolonia e milingonave për t’u kuruar, misteri i krijimit
Albert Vataj Një ritual i lashtë vetë-mjekimi, ku shpendët përdorin acidin formik të milingonave për t’u mbrojtur nga parazitët dhe...
Read more
