COVID-19, është “hakmarrja” e natyrës?! Në këto kushte është ekstremisht e jonjerëzore të hiqen në paralele e tillë, por shkaktarët hipotetikë të kësaj katastrofe humane po shpërfaqen gjithnjë e më qartë në dritën e fakteve shkencore. Një studim prestigjoz konfirmon se gjuetia, tregtia dhe degradimi i habitatit të shumë krijesave, që kanë pranuar të bashkëjetojnë në një planet me ne, janë baza e zhdukjes së specieve dhe shfaqjes së pandemive me origjinë shtazore.
A kanë ndonjë lidhje pandemia COVID-19 me degradimin e habitatit të krijuar nga njeriu –pyet Focus?
Ato janë një pasojë e drejtpërdrejtë, rrjedhojë e prishjes së asaj mburoje nga një armik kaq misterioz dhe i pamëshirshëm, siç po rezulton të jetë ky coronavirus, konfirmohet pak a shumë një studim i publikuar në “Proceedings” i Shoqërisë Mbretërore Britanike. Fenomenet me origjinën e zhdukjes së specieve shtazore, të tilla si urbanizimi, shkatërrimi i habitateve natyrore, gjuetia dhe tregtia e paligjshme e kafshëve ekzotike, janë të njëjta që rrisin mundësinë e transmetimit të patogjenëve nga kafshët te njerëzit. Ata në fakt janë të gjithë faktorët që rrisin afërsinë fizike midis qenieve njerëzore dhe krijesave të tjera që popullojnë tokën, banesën tonë të përbashkët. Pavarësisht nevojave në rritje të njeriut për të ruajtur ekulibret e brishta, ai duhet të jetë më përgjegjshëm në menaxhimin e resurseve, duke i dhënë mundësi natyrës që të mbrojë banorët e saj të rrezikuar përmes garantimit të habitatit të padëmtuar nga njeriu.
Hulumtimi është pjesë e PREDICT, një projekt i Agjencisë së Shteteve të Bashkuara për Zhvillim Ndërkombëtar – USAID, i cili synon të forcojë aftësinë globale, për të zbuluar viruse me potencial pandemik, të aftë për të kaluar nga kafshët te kafshët dhe nga kafshët tek njeriu, dhe roli i njeriut për të rritur mbikëqyrjen ndaj këtyre kërcënimeve.
Studiuesit e Shkollës së Mjekësisë Veterinare të Universitetit të Kalifornisë, Davis ‘One, Institute University, ekzaminuan 142 viruse të kafshëve të njohura, të mundshme për tu transmetuar te njerëzit, si dhe statusin e konservimit të specieve të pretenduara “nikoqire”.
Se dora e njeriut është shkaktari i infeksioneve zoonotike, kuptohet nga disa tendenca të theksuara nga studimi. Për të filluar, kafshët që ndajnë numrin më të madh të viruseve me njerëzit, janë kafshë shtëpiake ose ferme. Me ta ne shkëmbejmë tetë herë më shumë patogjen sesa me gjitarë të egër. Edhe kafshët që janë shumuar ose janë përshtatur mirë për bashkëjetesë me njerëzit, ose që në disa zona gjeografike jetojnë afër të lashtave të tyre, siç janë disa lloje të brejtësve, lakuriqëve ose primatëve, kanë shumë infeksione të përbashkëta me njerëzit, dhe janë më lehtë si transportues të zoonozave.
Në të kundërt, edhe speciet që kërcënohen me zhdukje për shkak të aktiviteteve njerëzore; si shpyllëzimi, masivizimi i gjahut ose tregtia e paligjshme, janë shtëpia e dy herë më shumë viruseve zoonotike sesa kafshët, popullsia e të cilave po zvogëlohet për shkaqe jo njerëzore. Mendoni për pangolinat, ushtritë e mundshme të ndërmjetme të koronavirusit SARS-CoV2, si dhe midis kafshëve ekzotike, më të rralla dhe më të kontrabanduara në botë; lakrat e frutave që janë bërë “mishi i shkurreve” në vendet e prekura nga Ebola, ose specie të tjera të lakuriqëve, që i atribuohen origjinës së patogjenëve si SARS, viruset Nipah ose Marburg.Speciet e rrezikuara gjithashtu monitorohen më shpesh nga njerëzit, të cilët vijnë në kontakt me ta për arsye konservimi ose hulumtimi dhe për këtë arsye rrisin mundësitë për shkëmbim viral. Kjo dëshmi na tregon, edhe një herë, se lloji i ndërveprimit që krijojmë me habitatet natyrore, përcakton jo vetëm shëndetin e kafshëve, por edhe tonin. E shprehur kjo përmes ndotjes, paqëndrueshmërisë hidrogjeologjike, ndryshimit të klimës… dhe pandemitë.
Focus
Përgatiti: Albert Vataj
