Ishte koha kur zëri i artit dëgjohej, koha kur forca shprehëse e jetësuar në gurë arrinte të çlironte energjitë e një shpirti që shndërrohej në misionin e njeriut, në luftën e tij ndaj të keqes. “Njerëzimi kundër së keqes” nga Gaetano Cellini është një nga veprat e para të krijuara nga artisti dhe skulptori italian. Ai përfshin shprehjen plastike të një ideje në një formë verbuese: Luftën e njeriut kundër së keqes, e cila merr jetë dhe çlirohet nga materia
Një vepër alegorike që portretizon një njeri në manifestimin më total të forcës fizike dhe shpirtit. Krahët e shtrirë, duart e tendosura nerva e muskuj, fytyra e mbuluar dhe shtrirja e një energjie që tenton të shumohet, gjeneron një vizion të jashtëzakonshëm vitaliteti, që lë pezull këdo që e gjen veten duke e vëzhguar me kujdes. Ajo të godet me forcën e vet duke u rrekur të të zgjojë nga apatia dhe plogështi për të të flakur gati përdhunshëm në arënën e një botë që të duhet të ndeshesh prej fillimit deri në të mbramë në një sfidë si e Davidit kundër Golias.
“Kur ballafaqoheni me të keqen, keni nevojë më shumë se kurrë për grimcën më të vogël të së mirës. Ka të bëjë me sigurimin që drita të vazhdojë të shkëlqejë në errësirë dhe qiriri juaj është i pakuptimtë, përveçse në errësirë.” mëton Jung.
Një betejë në të cilën njerëzimi duket se i nënshtrohet përpjekjes së vazhdueshme për të çliruar Nënën Tokë nga e keqja, me të cilën është e shpërndarë. Skena nxjerr në pah një njeri që përpëlitet, i cili çlirohet nga çdo energji për të çliruar universin nga tmerri, abuzimi dhe padrejtësia, duke merituar kështu arritjen e ekuilibrit të dëshiruar.
“Njerëzimi kundër së keqes” nga Gaetano Cellini u modelua në allçi në vitin 1906 për qëllimet e Ekspozitës Kombëtare në Milano, më pas u riprodhua në mermer në vitin 1908. Aktualisht ruhet në Galerinë Kombëtare të Artit Modern në Romë.
Duart janë të lidhura dhe të tendosura , duke nënvizuar një prani të dukshme të tendinave dhe venave në vend të muskujve. Pjesa e pasme tregon anatominë e përsosur me praninë e muskujve veçanërisht të ngurtësuar të shpinës. Burri duket i rraskapitur, i shkatërruar, i tensionuar dhe i shqetësuar nga përdredhja e trupit, por kurrë nuk do të heqë dorë nga lufta për një kauzë të mirë atë të luftës ndaj të keqes. Duart janë riprodhimi i saktë i përpjekjes që do të bëhet, nuk ka shpërqendrime. Detaji e intrigon shikuesin duke ekspozuar dhe nënvizuar vërtetësinë e veprës. Gjymtyrët e sipërme janë zgjedhja kryesore e skulptorit së bashku me konfliktin e vazhdueshëm.
Vendimi për të mos zbuluar fytyrën njerëzore i lë të gjithë të pezulluar dhe të enden me mendjen, duke imagjinuar një fytyrë plot dhimbje dhe dëshpërim të përhershëm. Koka duket e lëmuar, në formë sferike, pa një copë flokësh që mund të shihet që sapo përmendëm. Këto duar të fuqishme dhe të bindura duket se duan të tërheqin një vello të errët, por shumë të ankoruar në tokë. Këmbët duken të forta dhe joproporcionale, por vijnë nga e njëjta vello që duart e kapura përpiqen ta heqin. Sikur njerëzimi mund të merrte origjinën e tij nga vetë e keqja, ose sikur të kishte mbështetur themelet e tij pikërisht mbi këtë. Prandaj, e mira dhe e keqja shfaqen në kontrast, por paradoksalisht të nevojshme për njëri-tjetrin. Vini re mbishkrimin në piedestal pranë nënshkrimit:
“Kështu do të të shqyej me dhëmbë e thonj/ Dhimbje e përjetshme që më ngulesh në zemër”
Artisti Gaetano Cellini u lind në Ravena me 1873, ai punoi në punishten e mjeshtrit vendas, Stefano Furati dhe më vonë të Attilio Maltoni, ku mësoi teknikat e sakta të skulpturës dhe brenda së cilës u riprodhuan vepra të shumta të destinuara për varrezat dhe tregun e qytetit. Gjatë karrierës së tij artistike ai skaliti një sërë monumentesh bronzi, duke përfunduar vitet e fundit të jetës së tij në Torino, në vitin 1937. Në vitin 2006 u ngrit një ekspozitë për nder të tij në Sala Mostre të Bazilikës di Maria SS. Ndihma e Torinos.
Burime frymëzimi për mbajtësin e ankandit ishin Auguste Rodin dhe Michelangelo me një prirje të theksuar për format e fuqishme dhe sipërfaqet e lëmuara, pa harruar se temat më të dashura për të mbetën padyshim nudo dhe portretet e shijes natyraliste dhe akademike.
“Arti është misioni më sublim i njeriut, pasi është ushtrimi i mendimit që kërkon të kuptojë universin dhe ta bëjë atë të kuptueshëm” do të thoshte Auguste Rodin.
Cellini për të na dhënë kryeveprat e tij në veçanti alegorinë e fuqishme “Njerëzimi kundër së keqes” padyshim që u mëkua nga shpirti krijues i një prej titanëve të Rilindjes së Artë, Michelangelo, dhe vetë mjeshtri mund të kishte zgjedhur një titull tjetër për tensionin muskulor të njeriut, ndërsa ai përpiqet të çlirohet nga e keqja.
Ndoshta, ai do të kishte përdorur një nga vargjet e tij:
“Ngrije atë perde, ti o Zot, rrëzoje atë mur që me fortësinë e tij mban të vonuar nga ne diellin e dritës sate, të shuar në këtë botë ”.
Vargjet e epigrafit
“Kështu do t’ju shkul me dhëmbë e thonj
Dhimbje e perjetshme qe me thike ne zemër.”
pohojnë qëllimin alegorik të skulpturës, ndërsa vendosja monumentale dhe poza dramatike e nudos mashkullore zbulojnë njëfarë ndikimi të stilit të Rodinit, megjithatë ajo është dhe do të mbetet e Gaetano Cellini, sepse vetëm ai mund ta çlironte këtë fuqi, vetëm ai mund të guxonte t’i tregonte botës për luftën e papajtueshme, të pandalshme dhe sprovën e njeriut në misionin jetë, të kacafytet me thonj e me dhëmbë ndaj të keqes.
Përgatiti: Albert Vataj
