Albert Vataj
  • DIJE
    • Figura të ndrituna
    • Kujtesë
    • Impresione
    • Traditë
    • Histori
  • KRIJIMTARI
    • Persiatje
    • Esse
    • Poezi
    • Prozë
    • Urtësi
  • LETËRSI
    • Autorë
    • Libra
    • Filozofi
    • Përshkrimore
    • Dashuri
  • ART
    • Pikturë
    • Muzikë
    • Qytetërim
    • Mitologji
    • Kritikë
  • SPEKTËR
    • Reportazh
    • Intervista
    • Psikologji
    • Profil
    • Forum
    • Eros
  • Kureshti
    • A e dini se?
    • Shëndetësi
    • Kuriozitete
    • Natyra
    • Nga jeta e korifejve
    • Shkencë
  • BLOG
No Result
View All Result
  • DIJE
    • Figura të ndrituna
    • Kujtesë
    • Impresione
    • Traditë
    • Histori
  • KRIJIMTARI
    • Persiatje
    • Esse
    • Poezi
    • Prozë
    • Urtësi
  • LETËRSI
    • Autorë
    • Libra
    • Filozofi
    • Përshkrimore
    • Dashuri
  • ART
    • Pikturë
    • Muzikë
    • Qytetërim
    • Mitologji
    • Kritikë
  • SPEKTËR
    • Reportazh
    • Intervista
    • Psikologji
    • Profil
    • Forum
    • Eros
  • Kureshti
    • A e dini se?
    • Shëndetësi
    • Kuriozitete
    • Natyra
    • Nga jeta e korifejve
    • Shkencë
  • BLOG
No Result
View All Result
Albert Vataj
No Result
View All Result
Home Muzikë

Robert Schumann, romantiku shpirttrazuar i muzikës

July 29, 2024
in Muzikë
694
VIEWS
Share on FacebookShare on TwitterShare on Pinterest

“E gjithë jeta ime ka qenë një rrëmujë e vërtetë, në fillim mes poezisë dhe prozës, ndërsa tani mes muzikës dhe drejtësisë”, kësisoj i shkruan së ëmës, Robert Schumann, e cila nga ana e saj, në ngasjen për muzikën, ngulmoi më fort që i biri të ishte një muzikant, ndryshe nga dëshirimet e ngulmëta të të atit, August Schumann, i cili ishte një shkrimtar i dëgjuar dhe gëzonte një emër të vlerësuar si përkthyes, i cili gjithashtu zotëronte një bibliotekë të pasur. Nëpër këtë shteg mëdyshjesh dhe hutimi, rrëmuje dhe vërshimesh, u ngjiz Robert Schumann, kompozitori romantik gjerman, ndër më të njohurit e shekullit të XIX, i cili u lind më 8 qershor të 1810 duke i blatuar muzikës në veçanti dhe artit në përgjithësi shpirtin e tij të duhishëm.

“Brezat e ardhshëm do ta quajnë shekullin e XIX-të “periudhë të Schumann -it”. Kështu mendonte Pjotër Çaikovskij, njëri nga adhuruesit më të flaktë të romantikut të shquar gjerman, Robert Schumann.

Robert Schumann

Nistorja e një gjeniu

Në fëmijëri Robert Schumann ëndërroi një karierë si pianist virtuoz dhe për këtë filloi studimet për piano me Friedrich Wieck. Por një dëmtim në dorë, i shuan mizorisht shpresat e Robert Schumann, pianist. Së këndejmi ai hedh vështrimin drejt kompozimit, duke u lidhur përgjithmonë me muzika, duke dëshmuar kështu afrinë e tij me ëmën dhë ëndrrën e saj për rrugëtimin e të birit në Odisenë e muzikës.

Kur ai ishte vetëm 7 vjeç, hodhi për spariherë kumtin në pentagram, duke shënjuar hapin fillimor në rrugën e gjatë të amshimit. Vitet dhe mosha në të rendur do të rrëmbenin krejt këtë shpirt ëndjesh për muzikën, për t’u dhënë i gjithi këtij arti magjik, këtij atributi hyjnor të njeriut. Admirimi për Bethoven, Shubert, Mendehlson e ngulën më thellë gjurmën e Schumann në rrugëtimin drejt famës. Në fillimet e veta Schumann bënte vetëm kompozime për piano dhe te e vona filloi të realizonte kompozime për orkestra, kore, etj.

Galerina muzikore dhe kompozicionale

Opusi krijues i këtij kompozitori është i begatshëm dhe i përbërë nga veprat për piano, këngë solo, simfoni, koncerte deri tek ato të mëdha skenike opera. Një ndër format e reja e shfaqur në epokën e romantizmit janë miniaturat pianistike në të cilat ky kompozitor shpreh natyrën e tij romantike, fantazinë e tij personale. Këto vepra Robert Schumann i ka të përmbledhura në cikle e të mbështetura në program, të njohura janë: “Karnavali”, “Fluturat”, “Skena fëmijësh” dhe “Albumi për rininë”. Vepra tjera pianistike të njohura janë “Pjesët fantastike” dhe “ Etydet simfonike” dhe temë me variacione “Krajsleriana”. Ai gjithashtu kompozoi kuartete për piano, fantazi për klarinetë e piano, trio për piano, sonata për piano e violinë etj. Kompozitori paraqet zhvillimin e tyre duke përdorur kontrastet më të thjeshta e deri tek momentet dramatike. Robert Schumann gjithashtu njihet si një ndër kompozitorët e këngëve solo. Ka kompozuar rreth 130 këngë solo dhe janë të njohura ciklet “ Dashuria dhe jeta e gruas” dhe “ Dashuria e poetit”. Ka kompozuar 4 simfoni ( B dur, C dur, Es dur dhe d mol) të cilat përmbajnë tiparet tipike të Romantizmit dhe më e njohura është simfonia e 3-të e tij në Es- dur (Simfonia e Rajnës). Vepra të tjera të njohura të këtij kompozitori janë edhe ato Vokalo-instrumentale “Manfred” dhe “ Tablo nga Fausti”. Muzika e këtij kompozitori paraqet rëndësi të madhe edhe për popullin gjerman, por edhe për mbarë Evropën.

Dashuri si tjetër yshtje

Robert Schumann ka patur një marrëdhënie pasiononte me bashkëshorten, e cila nuk ishte vetëm një kuratore e epsheve por dhe një ortake e zellshme, një “ëmë” e dëshirimeve të tij për muzikën. Në vitin 1840, pas shumë diskutimesh me profesorin e tij të parë të pianos, Friedrich Wieck, Robert Schumann u martua me vajzën e tij Clara Wieck, e cila ishte gjithashtu e pasionuar pas kompozimit dhe muzikës. Ajo pati një karrierë shumë të suksesshme, ndërsa interpretoi dendur pjesë të kompozuara nga bashkëshorti i saj. I dashuruar pas Clarës ai gjente dhe frymëzimin për të shkruar mjaft kompozime, të cilat ia dedikonte asaj. Dhe për këtë ka një shpjegim, pasi deri në vitin 1840, Robert Schumann ka shkruar vetëm pjesë për piano, por vetëm në atë vit ai arriti të realizonte plot 168 kompozime, jo vetëm për piano, por dhe për orkestra e kore.

Lëkundjet psikoke dhe tentativa për vetëvrasje

Lëkundjet e psikike, degëzim i cili mbase ushqehej nga rrënjët e një fëmijërie të rrëmujshme dhe mëdyshëse, morën frerët e jetës së kompozitorit të madh. Megjithë aktivitetet koncertale, Schumann mbetet personi më i paintegruar. Shenjat e depresioneve dhe të manive te Robert Schumann tani u bënë gjithnjë e më të shpeshta. Ai rrinte gjithë natën zgjuar dhe ankohej se në kokë i buçisnin pjesë të tëra orkestrale. Megjithatë, në katër vjetët e tij në Dyseldorf ai mundi të shkruante një të tretën e gjithë veprës së tij: midis të tjerash, Koncertin sot të famshëm në botë për Violonçel, Koncertin për Violinë, Meshën op.47 dhe “Rekuiem”-in.

Robert Schumann gjate punes

Një ndërkohe, Johannes Brahms viziton Robert Schumann në Dyseldorf. Roberti entuziazmohet nga pianisti dhe kompozitori i ri dhe i shtron atij rrugën për karrierën muzikore. Një rreze drite, kësisoj u orvat t’i kthente ekuilibrin psikik këtij, por pa mundur ta paqtojë këtë shpirt të trazuar.

Robert Schumann kalon gjithnjë e më tepër në një gjendje problemesh mendore. Më 27 shkurt 1854, në një moment kur nuk e pa njeri, doli nga shtëpia për t’i bindur një demoni që e tundonte së brendshmi. Është e Hëna e Karnavaleve, kur të gjithë Rajoni i Rinit feston, askujt nuk i bie në sy burri, i cili ecën drejt Rinit, ngjitet mbi kangjella dhe hidhet në lumë. Kjo tentativë i shkon huq kompozitorit, i cili megjithatë i dorëzohet vdekjes dy vite më vonë, ndërsa trajtohej në një spital në Bon. Ky ishte Robert Schumann, romantiku shpirttrazuar.

 

Tags: “Albumi për rinin딓Fluturat”“Karnavali”“Skena fëmijësh”diellDitëtGjermanHistoria e muzikes klasikejetësKlasikeKompozimkorilabirintetMuzikemuzike dhomemuzike odemuzike per orkestermuzike per pjanomuzikësRobert SchumannromantikutshpirttrazuarterrtaVetevrasje
Previous Post

Paul Gauguin, një nga emrat më të famshëm dhe veprimtarët më çapraz të historisë së pikturës së shkullit XX

Next Post

Cili ishte Çesk Zadeja, sipas rrëfimit të tij, roli që ai luajti në historinë e muzikës shqiptare si kompozitor dhe si krijues?

Next Post

Cili ishte Çesk Zadeja, sipas rrëfimit të tij, roli që ai luajti në historinë e muzikës shqiptare si kompozitor dhe si krijues?

Albert Vataj

Albert Vataj

Ajo që bën dhe e ndjen është ajo që duhet. Mos u bëj rob i fatalizmit, nëse nuk do të lësh veten të bjerë në boshin e asgjësë. Nuk është e thënë se duhet të ecësh me hapa të shpejtë për të mbërritur diku, hapat e sigurt janë ata që të çojnë aty ku duhet dhe kur duhet të shkosh. Jepu me gjithë shpirt asaj që e do me gjithë zemër dhe do të shohësh se përveçse i pasur do të jesh dhe i lumtur. Ushqeje me dritë gjithçka që jeta ta kredh në terr dhe se bashkë me veten ke çliruar prej kësaj robëria edhe ata që sjellin farën e së mirës të vullnetet për të ndryshuar botën që na përket të gjithëve. Më mirë vdis duke u përpjekur se sa të zvarritesh duke u ankuar. Jeta është gjithçka që ti kërkon prej saj. Nuk ka forcë të hyjshme apo përkufizime që tregojnë udhën e së vërtetës, jetën e merituar, zotërimin e gjithçkasë që të përket. Kërko gjithçka tek vetja. Gjithçka që do është gjithnjë me ty. Mjafton të dish ta kërkosh dhe do të kesh gjithçka.
  • Trending
  • Comments
  • Latest

Fausti, Mefistofeli dhe Margarita, një tragjedi e bashkëjetimit të së mirës me të keqes, vuajtja pambarim

April 4, 2016

Çfarë është Dashuria? Thënie brilante nga njerëz të famshëm që kanë skalitur zjarret e pasionit në historinë e letërsisë

May 12, 2017

Ëndrrat e këqija, makthet, përse i shohim, mesazhet që na dërgojnë dhe a mund t’i shmangim?

April 4, 2016

“Plaku dhe deti”, dyluftimi i pabarabartë i mundësisë, sprova e fatit dhe guximit të njeriut për të sfiduar natyrën

May 4, 2017

Galaktika, Rruga e Qumështit përmban 160 miliardë planete

0

Spektakël dhe frikë nga balena 14 metra e gjate që peshon 30 ton

0

Amani, qyteti i bardhë mbi 18 kodra streha mbretërore e kryeqytetit jordanez

0

Lëvizja e bujshme që shkundullitën nga themelt shekullin XX në botën e muzikës

0
Një top në oborrin e Kolegjit të Jezuitëve, si lindi loja e topkambës (futbolli) në Shkodër

Një top në oborrin e Kolegjit të Jezuitëve, si lindi loja e topkambës (futbolli) në Shkodër

June 15, 2025

Bekim Fehmiu i madhi i roleve të mëdha kinematografike, aktori që e pati si një bekim origjinën shqiptare

June 15, 2025

Klasiku Nicolas Poussin, ai që fisnikëroi penelatën e ndjenjës dhe arsyes përmes ngjyrës

June 15, 2025
Johann Sebastian Bach një baba fatkeq që humbi 11 fëmijë, një kompozitor tragjik që shkroi muzikë për ladinë e Zotit

Johann Sebastian Bach një baba fatkeq që humbi 11 fëmijë, një kompozitor tragjik që shkroi muzikë për ladinë e Zotit

June 12, 2025
  • About
  • Advertise
  • Privacy & Policy
  • Contact

Copyright © 2020 Albert Vataj

No Result
View All Result
  • DIJE
    • Figura të ndrituna
    • Kujtesë
    • Impresione
    • Traditë
    • Histori
  • KRIJIMTARI
    • Persiatje
    • Esse
    • Poezi
    • Prozë
    • Urtësi
  • LETËRSI
    • Autorë
    • Libra
    • Filozofi
    • Përshkrimore
    • Dashuri
  • ART
    • Pikturë
    • Muzikë
    • Qytetërim
    • Mitologji
    • Kritikë
  • SPEKTËR
    • Reportazh
    • Intervista
    • Psikologji
    • Profil
    • Forum
    • Eros
  • Kureshti
    • A e dini se?
    • Shëndetësi
    • Kuriozitete
    • Natyra
    • Nga jeta e korifejve
    • Shkencë
  • BLOG

Copyright © 2020 Albert Vataj