Nga Albert Vataj
Ka njerëz që vijnë në botë për të marrë; ka të tjerë që lindin për të dhënë. Myzafere Alija i përket kësaj të dytës rrugë, asaj të dhurimit, ku çdo hap është kujtesë dhe çdo veprim është urë. Ajo është një figurë e diasporës shqiptare, por në të vërtetë më shumë se kaq: është një rrënjë e gjallë e shkulur nga toka amtare dhe e mbjellë larg, e cila vazhdon të japë fryte pa pushim, sikur të mos i njihte kufijtë.
Titulli “Ambasadore e Paqes”, që iu dha në Shkodër me rastin e Ditës së Diasporës, nuk është një emër i rastësishëm. Nuk është një medalje që shndrit përkohësisht, por një vulë e vendosur mbi një jetë përkushtimi. Sepse Myzafere nuk ka pritur të nderohet për të vepruar; ajo ka vepruar në heshtje, në heshtjen e netëve të gjata të mërgimit, kur fjala “diasporë” nuk kishte retorikën politike të sotme, por ishte mall i papërmbajtur, dhembje që këndonte brenda kraharorit.
Kontributi i saj është i shumëfishtë, por mbi të gjitha është i ngrohtë. Ajo ka mbajtur gjallë gjuhën si amanet, ka ngulur flamurin e traditave në tokën e huaj, ka organizuar tubime, përkujtime, koncerte, ku tingujt dhe fjalët nuk ishin vetëm art, por kujtesë dhe betim. Në mërgim, këngët e saj nuk janë vetëm këngë; janë ura të padukshme që i rikthejnë njerëzit në vendlindje, qoftë edhe për pak çaste.
Myzafere nuk ecën mbi tapete ceremonialë. Ajo ecën mbi kujtime. Nuk mban në duar dekorata, por libra, këngë, kujtime të gjalla, që ua shpërndan fëmijëve e nipërve të diasporës sikur të ishin dhurata hyjnore. Ajo nuk flet për paqen si koncept abstrakt; për të, paqja është mall, është lutje e heshtur e një nëne që dëshiron të mos shohë më ndarje, është thirrja e një motre që kërkon të mbajë bashkë gjakun, është dashuria e një bije që nuk ka harruar asnjë rrugicë të vendlindjes.
Në sytë e saj nuk ka ambicie për poste apo qendra skene. Në sytë e saj ka mision. Në zërin e saj nuk ka retorikë politike, por thirrje shpirtërore. Myzafere Alija është aty jo për të marrë duartrokitje, por për të mbajtur në këmbë një një urë që lidh shpirtra dhe njerëz. Dhe kjo urë nuk është prej betoni e hekuri, por prej kujtese, dashurie dhe përkushtimi të përditshëm.
Në çdo takim, në çdo aktivitet, ajo nuk është thjesht pjesëmarrëse. Ajo është fryma që e mbush atë hapësirë. Është aroma e gjuhës amtare që ringjallet në buzët e fëmijëve, është tingulli i violinës që dridhet si zemra e mërgimtarit, është loti i pathënë që nuk kërkon publik, por kuptim.
Myzafere Alija nuk është misionare e paqes sepse i është dhënë një titull; ajo është e tillë sepse ka zgjedhur të jetojë si e tillë. Ajo nuk ndërton ura për t’i kaluar vetë, por për të kthyer të tjerët në shtëpi, qoftë edhe përmes një fjale, një kënge, një përqafimi. Ajo është kujtesë që rri ndezur, është dritë që nuk shuan, është zë që nuk lodhet së përsërituri: “Mos harroni kush jeni, mos harroni nga vini”.
Ky është portreti i saj, një nënlëkurë e një force dhe energjie të pashtershme, një grua e diasporës që nuk u mjaftua të jetë mërgimtare, por zgjodhi të jetë misionare; i një gruaje që u bë kujdestare e një brezi të tërë; një bijë që nuk u mjaftua të mallëngjehej, por ktheu mallin në veprim.
Në fund, ajo mbetet jo vetëm një Ambasadore e Paqes, por një ambasadore e shpirtit shqiptar – një dëshmi e gjallë se mërgimi nuk është humbje, por mund të jetë rilindje, nëse shndërrohet në kujdes, dashuri dhe urë për t’u rikthyer gjithmonë te vetja.
