Albert Vataj
U nda nesh edhe një. Të gjithë po ikin. Po ikin por pa mundur të marrin në rrugën pa kthim atë që na dhuruan me përkushtim dhe shpirt. Mori udhën e amshimit edhe Eduart Çala. U nis ngarkuar me mall për t’u takuar me ata, me të cilët ai u ngjit në pjedestal që t’i përkasin artit, traditës shqiptare të skenës dhe filmit.
Kur një artist largohet nga kjo jetë, nuk është vetëm një mungesë që mbetet pas, por një boshllëk i ndjeshëm në kujtesën kulturore të një qyteti, të një brezi, të një skene. Sot, Elbasani humbi një prej zërave të tij më të qetë e më të qëndrueshëm – Eduart Çalën. Një figurë që nuk e kërkoi kurrë dritën e fortë të reflektorëve, por që u bë vetë dritë për të tjerët, përmes rolit, përmes punës, përmes përkushtimit të heshtur. Ai ishte prej atyre njerëzve që e ngrenë artin pa zhurmë dhe e shërbejnë me dashuri, me përulësi dhe me fisnikëri. Largimi i tij është një moment reflektimi për të gjithë ne – për vlerën e artistit që jetoi për publikun, për fëmijët, për skenën, për Elbasanin.
Sot Elbasani dhe mbarë komuniteti artistik shqiptar ndal frymën për të përkujtuar me dhimbje ndarjen nga jeta të një prej figurave më të dashura e të respektuara të skenës, aktorit dhe regjisorit Eduart Çala. Në moshën 75-vjeçare, ai u shua duke lënë pas një trashëgimi të çmuar artistike që i dha emër jo vetëm qytetit të tij të lindjes, por edhe teatrit dhe kinematografisë shqiptare.
I lindur më 19 shtator 1950 në Elbasan, Çala e nisi rrugën e tij drejt artit që në shkollën e mesme “Jeronim De Rada”, ku interpretoi me talent në pjesën “Udha e Zavalinëve”. Edhe pse nuk ndoqi rrugën klasike të aktrimit në Institutin e Lartë të Arteve, ai u formua në fushën e Gjuhë-Letërsisë në Institutin Pedagogjik “Aleksandër Xhuvani”, pa i ndarë kurrë sytë nga skena që do të bëhej misioni i jetës së tij.
Që nga viti 1971, Eduart Çala ishte një shtyllë e trupës së Teatrit “Skampa” në Elbasan, ku interpretoi në mbi 50 shfaqje teatrore, duke dhënë jetë një galerie të gjerë personazhesh. Me përkushtim, ndershmëri artistike dhe një prani të heshtur por të fuqishme, ai ishte një ndër aktorët që e ngritën nivelin e teatrit elbasanas dhe i dhanë atij një zë të veçantë në skenën kombëtare.
Kontributi i tij shtrihet edhe në kinematografi, ku spikati me role dytësore dhe episodike në filma si “Përtej mureve të gurta”, “Një natë Nëntori”, “Partizani i vogël Velo”, “Pranverë e hidhur”, “Kronikë e atyre viteve” dhe të tjerë, duke i dhënë ekranit autenticitet dhe ndjeshmëri.
Një kapitull i veçantë i veprimtarisë së tij mbetet puna si regjisor në Teatrin e Kukullave të Elbasanit, ku Eduart Çala i dhuroi brezave të rinj art, edukim dhe gëzim, përmes dhjetëra shfaqjeve për fëmijë që mbajnë firmën e tij. Ai ishte gjithashtu një figurë e dashur dhe e respektuar si prezantues në aktivitete kulturore, festivale dhe ngjarje artistike në qytet dhe më gjerë.
Për kontributin e tij të vyer, në vitin 1985 u nderua me medaljen “Naim Frashëri”, si dhe me titullin “Mirënjohje e Qytetit” nga Bashkia e Elbasanit, përkrah çmimeve dhe vlerësimeve në festivalet kombëtare të teatrit, të fëmijëve dhe të kukullave.
Eduart Çala i përkiste brezit të artë të aktorëve elbasanas, bashkë me emra të njohur si Demir Hyskja, Shpëtim Shemili, Astrit Cerma, Spiro Duni, Ermira Bahiti (Gjata), Tefta Haziraj dhe Veronika Papa. Me largimin e tij, kultura shqiptare humbet një nga përfaqësuesit më të qetë, të përkushtuar dhe fisnikë të saj – një njeri që e jetoi artin me përulësi dhe e ndau me dashuri.
Kujtimi i Eduart Çalës do të mbetet i paharruar në kujtesën e qytetit dhe të gjithë atyre që e panë, e duartrokitën dhe e deshën në skenë dhe në jetë.
