Herë pas here, perdja e ndërgjegjes ne e ngatërrojmë me realitetin pjesë dhe ne shohim atë që shkëlqen përtej saj.
Disa e quajnë mister.
Disa e quajnë Zot.
Disa e gjejnë atë në strukturën molekulare të miceli nën një mikroskop.
Disa në ngjyrën e dritës pas një stuhie verore.
Disa në vështrimin e një zogu.
Disa në vibrimin e muzikës së Bach.
Askund nuk është kontakti ynë me të shenjtën më të drejtpërdrejtë, apo më çorientues, sesa në dashuri – ajo pasqyrë e çuditshme dhe e mrekullueshme për misterin që jemi. “Asgjë nuk është misterioze, asnjë lidhje njerëzore. Përveç dashurisë,” shkruante e reja Susan Sontag në ditarin e saj. Dhe në të njëjtën kohë asgjë nuk na zbulon vetes më plotësisht ose më mirë hartë paplotësinë tonë. Ndërsa ndiejmë misterin e dashurisë të shpaloset në ne, ne prekim të shenjtën. “Dashuria është feja ime,” shkroi Keats në letrat e tij për dashurinë e jetës së tij të shkurtër. “Bart çdo gjë për dashurinë, nëse je një qenie njerëzore e vërtetë,” e nxiti Rumi ndërsa ankoronte poezinë e tij përkushtuese në dashuri.
Ky kuptim i dashurisë, si një kalim drejt së shenjtës jetësohet me pasion dhe dhimbje të madh në kujtimet meditative të poetit, Christian Wiman “Humnera ime e ndritur”. (Ashtu si me Rumiun, ashtu si me ungjijtë, njeriu nuk ka nevojë të ndajë shijen e veçantë të besimit të Wiman-it për t’u prekur nga e vërteta shpirtërore në shkrimin e tij.)
Në përputhje me shkencën e rishikimit limbik dhe konkluzionit e saj bezdisshëm se “kush jemi dhe kush bëhemi varet, pjesërisht, nga të cilin duhemi dhe cinin duam”, shkruan ai:
Ekziston një kuptim në të cilin e vërteta e dashurisë qartësohet nga fundi i saj, nga ajo që ajo bëhet në ne dhe çfarë bëhemi ne, falë dashurisë. Por dashuria, si besimi, ndodh në skutat më të thella të shpirtit të një personi dhe ne mund të shohim vetëm nga brenda në këtë drejtim, madje edhe jo shumë qartë.
Duke pasur parasysh përvojën e tij, ai shqyrton se si çdo dashuri e madhe dhe e ndritshme e kapërcen personalen – sferën e vetvetes – dhe na shpalos në të shenjtën:
Nuk e dija se çfarë ishte dashuria derisa takova një që hapej, hapej dhe hapej vazhdimisht. Dhe derisa e pranova se ajo dashuri që po çelej dhe në të, ishte Zoti… Në çdo dashuri të vërtetë – të një nëne për fëmijën e saj, të burrit për gruan e tij, të një shoku për një mik – ka një energji të tepërt që gjithmonë dëshiron të jetë në lëvizje. Për më tepër, duket sikur lëviz jo thjesht nga një person te tjetri, por nëpërmjet tyre, drejt diçkaje tjetër… Kjo është arsyeja pse ne mund të jemi kaq të hutuar dhe të pushtuar nga një dashuri e tillë… Ajo dëshiron të jetë më shumë se sa është; ajo bërtet brenda nesh për ta bërë atë më shumë se sa është. Dhe ajo për të cilën thërret, më në fund, është thelbi dhe origjina e tij: Zoti.
Zoti i Wiman është Zoti tradicional i krishterë, por ndjenja është e vërtetë – dhe ndoshta edhe më e vërtetë – nëse fjala do të ishte mister. Dorëzimi ndaj tij – ndaj kësaj mosnjohjeje transhendente që na bën thirrje përtej kufijve të asaj që ne mund të mbajmë – mund të jetë thelbi i dashurisë. Wiman shkruan:
Dashuria, e cila zgjon shpirtrat tanë dhe për të cilën ne kapemi si krijesat e mrekullueshme të vdekshme që jemi, na kërkon ta lëmë të shkojë, ta lëmë të jetë më shumë se sa është… Ne ndiejmë se dashuria na lë në mënyra të pakërcënueshme. Ne e ndiejmë atë të rihyjë në ne menjëherë, më e vërtetë dhe më e çuditshme, si një puthje e thjeshtë që ka një kafshatë ylli në të.
Ndoshta ky dimension shpirtëror i dashurisë buron nga një ekuivalencë e thjeshtë: në thelb, dashuria është cilësia e vëmendjes që i kushtojmë një tjetri; dhe siç vërejti Simone Weil në meditimin e saj të përjetshëm mbi natyrën e hirit, “vëmendja, e marrë në shkallën e saj më të lartë, është e njëjta gjë si lutja”. E gjithë graviteti i dashurisë dhe i gjithë hiri i saj gjenden në veprimet tona të vëmendjes.
Nga Maria Popova/ The Marginalian
Përgatiti: Albert Vataj
