Fernando Botero, mjeshtri i formës së tejskajshme
Fernando Botero është një prej figurave më të spikatura të artit bashkëkohor latin, një piktor dhe skulptor kolumbian që ka krijuar një gjuhë vizuale tërësisht e pagjasë. I lindur më 19 prill 1932 në Medellín, Botero mbetet unik në mënyrën se si i jep jetë formës, duke e fryrë e shndërruar atë në një simbolikë të pasur me humor, ironi dhe reflektim të thellë social. Stili i tij i njohur si Boterismo përkufizohet nga silueta të mbushura, figura të rrumbullakëta dhe përmasa të ekzagjeruara, të cilat ngërthejnë jo vetëm një estetikë origjinale, por edhe një kritikë të hollë ndaj pushtetit, vanitetit dhe tragjedisë njerëzore.
Botero beson se arti duhet të jetë një strehë nga ashpërsia e përditshme, por në kontrast me këtë ideal, ai nuk heziton të përballet me dhimbjen dhe realitetin e vendit të tij. Në serinë e tij “Dhuna”, ai sfidon heshtjen përballë krimeve dhe plagëve që kanë goditur Kolumbinë, duke thënë: “Kundër të gjitha parimeve të mia më duhej të pikturoj [dhunën]”.
Nga eksperimentimi me format dhe përmasat në Nju Jork gjatë viteve ’60, te ripërpunimet e tij të ikonave të artit perëndimor si Mona Lisa, dhe deri te portretet e përditshmërisë kolumbiane apo skulpturat monumentale të vendosura në sheshet e qyteteve më të mëdha në botë, Botero ka krijuar një univers të dallueshëm. Ai është një artist që i jep trupit dhe formës jo thjesht përmasa fizike, por një lloj monumentaliteti shpirtëror – një lloj të vërtete që fryhet dhe shndërrohet në kujtesë vizuale.
Me një karrierë që shtrihet në dekada dhe një prani të fortë në muze dhe koleksione në mbarë botën, Fernando Botero mbetet jo vetëm “artisti më kolumbian i Kolumbisë”, por edhe një zë i pazëvendësueshëm në artin botëror, që na kujton se forma e madhe mbart gjithmonë një kuptim të thellë.
Fernando Botero është një piktor dhe skulptor kolumbian, i njohur për stilizimin e tij vëllimor të figurave dhe objekte.
Gjatë gjithë viteve 1950, Botero eksperimentoi me proporcionin dhe madhësinë, dhe ai filloi të zhvillonte stilin e tij të markës – njerëz dhe kafshë të rrumbullakëta, të fryrë – pasi u transferua në qytetin e Nju Jorkut në vitin 1960. Përmasat e fryra të figurave të tij, duke përfshirë ato në Familjen Presidenciale (1967 ), sugjerojnë një element të satirës politike dhe përshkruhen duke përdorur ngjyra të sheshta, të ndezura dhe forma të theksuara – një shenjë e artit popullor latino-amerikan. Dhe ndërsa pikturat e tij përfshijnë natyra të qeta dhe peizazhe, Botero zakonisht përqendrohej në portretin emblematik të situatës.
Botero është artisti më i njohur dhe më i dashur i Amerikës së Jugut. Një piktor dhe skulptor figurativ, stili i tij – i njohur në të gjithë botën e artit si “Boterismo” – dallohet menjëherë për formën e tij vëllimore të bollshme dhe sensuale. Figurat dhe objektet e tij të rrumbullakosura, të cilat shpesh janë të mbushura me një sens humori dhe sharmi të dashur, kanë parë që shpërqendruesit e artistit, e konsiderojnë atë si pak më shumë se një “piktor njerëzish obezë”. Në fakt, vepra e tij tregon një gamë mbresëlënëse tematike. Përveç skenave të tij të jetës së përditshme kolumbiane; portretet e tij njerëzore dhe kafshësh; si në pikturë ashtu edhe në skulpturë, përbëjnë serinë e tij të natyrave të qeta. Botero ka prodhuar gjithashtu një ripërpunim të vogël, por shumë të veçantë, të veprave ikonike nga kanuni i artit perëndimor.
Vepra e tij shtrihet në tema të tilla si jeta e përditshme në Kolumbi, referencat historike të artit, si Mona Lisa dhe abuzimet me pushtetin, të gjitha të unifikuara nga figurat e përmasave ekzagjeruese të Boteros. Ky stilizim, i njohur si “Boterismo”, interpretohet shpesh si një kritikë e mprehtë sociale, siç shihet në Familjen Presidenciale (1967).
Ndërsa puna e tij përfshin natyra të qeta dhe peizazhe, Botero është përqendruar në portretet e situatës. Pikturat dhe skulpturat e tij i bashkojnë figurat e tyre proporcionalisht të ekzagjeruara, ose “të majme”, siç i referohej dikur. Botero shpjegon përdorimin e tij të këtyre “njerëzve të mëdhenj”, përmes përkufizimit se:
“Një artist tërhiqet nga disa lloje formash pa e ditur pse,” reflektoi ai. “Ju përvetësoni një pozicion në mënyrë intuitive, vetëm më vonë përpiqeni ta racionalizoni apo edhe ta justifikoni atë.”
I lindur më 19 prill 1932 në Medellín, Kolumbi, Botero u rrit i rrethuar nga arkitektura koloniale, spanjolle si dhe nga artefaktet parakolumbiane. Fillimisht i shkolluar si matador, artisti e braktisi profesionin pas dy vitesh për të ndjekur artin. Duke udhëtuar në Evropë në fillim të viteve 1950, ai kopjoi veprat e Francisco de Goya dhe Diego Velázquez në Muzeun Prado në Madrid dhe studioi pikturat e Paolo Uccello dhe Piero della Francesca në Itali. Në vitin 1960, artisti u transferua në Nju Jork, ku eksperimentoi me penelatat gjestike të piktorëve të Shkollës së Nju Jorkut të asaj kohe. Kjo dashuri stilistike ishte jetëshkurtër dhe në vitet 1970, Botero ishte vendosur në teknikën, për të cilën ai njihet tani. Artisti jetoi dhe punon midis Parisit dhe Francës, Nju Jorkut, NY dhe Toskanës, Itali. Punimet e tij mbahen aktualisht në koleksionet e Muzeut të Artit Modern në Nju Jork, Institutit të Artit të Çikagos dhe Museo Botero në Bogotá, i cili i kushtohet artistit dhe veprës së tij.
Botero skulptor
I vetëquajtur “artisti më kolumbian i Kolumbisë” herët, Botero u bë i njohur kur fitoi çmimin e parë në Salón de Artistas Colombianos në 1958. Ai filloi të krijonte skulptura pasi u transferua në Paris në vitin 1973, duke arritur njohje ndërkombëtare me ekspozita nëpër botë deri në vitet 1990. Arti i tij është mbledhur nga shumë muze të mëdhenj ndërkombëtarë, korporata dhe koleksionistë privatë. Në vitin 2012, ai mori çmimin e Qendrës Ndërkombëtare të Skulpturës për Arritje të Përjetshme në Skulpturën Bashkëkohore. Punë të tij janë të vendosura në sheshe të ndryshme të botës.
Përgatiti: Albert Vataj
