Debati i llogaritjes filloi në fillim të viteve 1690 kur Njutoni pretendoi se Leibniz kishte plagjiaturë punën e tij. Kjo ndodhi pasi Shoqëria Mbretërore mori një letër nga Fatio de Duillier, një matematikan zviceran dhe mik i Njutonit, duke pretenduar se Leibniz kishte mësuar për punën e pabotuar të Njutonit mbi llogaritjen gjatë vizitës së tij në Londër në 1673.
Leibniz i mohoi akuzat dhe këmbënguli në zbulimin e tij të pavarur. Shoqëria Mbretërore, të cilën Njutoni kryesonte, krijoi një komitet “të paanshëm” për të vendosur mbi këtë çështje, por ai nuk ishte aspak i paanshëm. Në 1713, komiteti publikoi një raport, të shkruar nga vetë Njutoni, i cili çuditërisht arriti në përfundimin se Njutoni ishte shpikësi i vërtetë i llogaritjes dhe se Leibniz ishte një mashtrues. Mosmarrëveshja ishte e hidhur dhe përçarëse, duke tensionuar marrëdhëniet midis matematikanëve anglezë dhe homologëve të tyre evropianë kontinentalë. Në vitet në vijim, anglezët i qëndruan kryesisht shënimit të rrjedhjeve të Njutonit, ndërsa evropianët përdorën shënimin e Leibniz.
Sot, historianët përgjithësisht pajtohen se si Njutoni ashtu edhe Leibniz zhvilluan në mënyrë të pavarur parimet themelore të llogaritjes, megjithëse me shënime dhe qasje të ndryshme. Të dy dhanë kontribute të konsiderueshme, dhe shënimi i llogaritjes që përdoret sot është kryesisht ai i Leibniz-it. Por vetë polemika është një dëshmi historike e aksioneve të larta dhe rivaliteteve intensive që mund të ekzistojnë në botën e shkencës dhe matematikës.
Burimi: Fizika në histori
Përgatiti: Albert Vataj
