Hapsira vijon të na befasojë. EksoplanetI WASP-76b, i cili ndodhet rreth 640 vite dritë larg në plejadën e Peshqve, është zbuluar nga teleskopi i krijuar për të hulumtuar ekzoplanetet që duken si Toka rreth yjeve që ngjasojnë me diellin tonë. Shkencëtarët me këtë konstatim zbuluan se mund të bënin shumë më tepër dhe mund të ndihmonte në studimin e atmosferave të ekzoplanetit. Asnjë dukuri nuk është aq metalike sa ajo që është vërejtur në WASP-76b, në planetin ultra të nxehtë.
Gjetjet, e botuara në revistën Nature, vijnë përmes një vëzhgimi 60-ditor të WASP-76b nga Teleskopi i Madh i Observatorit Europian në Kili. Astronomët përdorën të dhënat e mbledhura nga planeti ultra i nxehtë dhe zbuluan fenomenin e shiut të hekurit që karakterizon atë nga një dukuri që ndodh në ciklet ditë-natë.
WASP-76b, ekzoplaneti gjigant ultra i nxehtë, ka një anë ku temperaturat ngjiten mbi 2400 gradë celcius, kuotë mjaft e larta për të avulluar metalet. Erërat e forta mbajnë lart avujt e hekurt gjatë natës, ku kondensohet duke u shndërruar në pikat e hekurt që rrebesh planetin.
WASP-76b është i kyçur mirë në yllin e tij. Duhet aq kohë sa të rrotullohet rreth boshtit, siç bën për të shkuar rreth yllit. Në anën e tij të ditës, planeti merr mijëra herë më shumë rrezatim nga ylli i tij mëmë se sa merr planeti Tokw nga Dielli. Atje është aq e nxehtë, sa molekulat ndahen në atome dhe metalet si hekuri avullojnë në atmosferë.
Diferenca ekstreme e temperaturës midis ditës dhe natës rezulton në erëra të fuqishme që sjellin avullin e hekurit nga ana e ultrahotës në anën e natës më të freskët, ku temperaturat ulen në rreth 1.500 gradë Celsius.
Jo vetëm që planeti WASP-76b ka temperatura të ndryshme gjatë ditës, por ka edhe kimi të veçantë gjatë ditës. “Dikush mund të thotë se në këtë planet bie shi në mbrëmje, përveç se bie shi hekuri,” tha Profesor David Ehrenreich, një astronom në Universitetin e Gjenevas.
“Ky fenomen i çuditshëm ndodh sepse planeti i shiut të hekurt tregon vetëm një fytyrë, anën e tij të ditës, tek ylli i tij mëmë, anën e tij më të freskët të natës që mbetet në errësirë të përhershme.”
Profesori Ehrenreich dhe kolegët e tij përdorën instrumentin ESPRESSO (Echelle Spectrograph for Exoplanets Rocky and Stable Spectroscopic Observations) në ES teleskopin Shumë të Madh (VLT) për të identifikuar variacionet kimike në WASP-76b.
Ata zbuluan një nënshkrim të fortë të avullit të hekurit në kufirin e mbrëmjes që ndan anën e ditës së planetit nga ana e tij e natës.
“Sidoqoftë, është i habitshëm fakti se se në mëngjes nuk shohim avullin e hekurit. Arsyeja është se bie shi natën e këtij eksoplaneti ekstrem, “tha profesori Ehrenreich.
“Vëzhgimet tregojnë se avulli i hekurit është i bollshëm në atmosferën e anës së nxehtë të WASP-76b”, tha drejtuesi i ekipit ESPRESSO, Dr.María Rosa Zapatero Osorio, një astrofizikante në Qendrën për Astrobiologji, Spanjë.
“Një pjesë e këtij hekuri injektohet në anën e natës për shkak të rrotullimit të planetit dhe erërave atmosferike që ushtrojnë një efekt të fuqishëm. Atje, hekuri duke hasur në mjedise shumë më të freskëta, kondensohet duke zbritur . “
