Albert Vataj
  • DIJE
    • Figura të ndrituna
    • Kujtesë
    • Impresione
    • Traditë
    • Histori
  • KRIJIMTARI
    • Persiatje
    • Esse
    • Poezi
    • Prozë
    • Urtësi
  • LETËRSI
    • Autorë
    • Libra
    • Filozofi
    • Përshkrimore
    • Dashuri
  • ART
    • Pikturë
    • Muzikë
    • Qytetërim
    • Mitologji
    • Kritikë
  • SPEKTËR
    • Reportazh
    • Intervista
    • Psikologji
    • Profil
    • Forum
    • Eros
  • Kureshti
    • A e dini se?
    • Shëndetësi
    • Kuriozitete
    • Natyra
    • Nga jeta e korifejve
    • Shkencë
  • BLOG
No Result
View All Result
  • DIJE
    • Figura të ndrituna
    • Kujtesë
    • Impresione
    • Traditë
    • Histori
  • KRIJIMTARI
    • Persiatje
    • Esse
    • Poezi
    • Prozë
    • Urtësi
  • LETËRSI
    • Autorë
    • Libra
    • Filozofi
    • Përshkrimore
    • Dashuri
  • ART
    • Pikturë
    • Muzikë
    • Qytetërim
    • Mitologji
    • Kritikë
  • SPEKTËR
    • Reportazh
    • Intervista
    • Psikologji
    • Profil
    • Forum
    • Eros
  • Kureshti
    • A e dini se?
    • Shëndetësi
    • Kuriozitete
    • Natyra
    • Nga jeta e korifejve
    • Shkencë
  • BLOG
No Result
View All Result
Albert Vataj
No Result
View All Result
Home Muzikë

Cili është Bartolomeo Cristofori, italiani që krijoi pianon, instrumentin e tingujve magjepsës?

May 4, 2017
in Muzikë
579
VIEWS
Share on FacebookShare on TwitterShare on Pinterest

Kush prej nesh ka dëgjuar tingujt e magjishëm të pianos, tastet e së cilës prej gishtave virtuozë të gjenive të muzikës, Bach, Vivaldi, Beethoven, Mozzart, Chajchovski, etj, që kanë krijuar identitete shkëlqimtare të universit të muzikës, që kanë krijuar një marrëdhënie adhuruese të tingujve dhe perceptimit tonë ndjesor… është vramendur të mësojë se cili ishte ai vullnet krijues, që u bë bartës i kësaj mrekullie, që nxori nga mitra e zellit dhe rraskapitjes këtë të zëshme perëndish harmonike . Ndërsa të gjithë jemi të magjepsur prej muzikës së kësaj vegle muzikore, pakkush ndër ne ka pyetur se kush ishte ai që e shpiku atë dhe cilat janë peripecitë e kësaj sfide, me të cilat u përball mjeshtri italian, Bartolomeo Cristofori, ai që na shpërbleu me urëkalimin e hofeve shpirtërore të gjenive të muzikës.

Pikërisht më 4 maj 1655 datëlindi Bartolomeo Cristofori di Francesco, ai që do të hyjë në historinë e botës si krijuesi i instrumenteve muzikore, por në veçanti si shpikësi i pianos, atij instrumenti që do të shndërronte në “shenjtorë” aktin krijues dhe sublimen shpirtërore të dhjetra kompozitorëve dhe instrumentistëve që shkruan dhe intepretuan himne hyjnore, para të cilave përulet çdo gjeneratë si para një altari.

Bartolomeo Cristofori i Padovës, ishte punësuar nga princ Ferdinand de Medici si mbajtës i instrumenteve. Ai ishte një ekspert i bërjes së klaviçembalëvë dhe ishte i mirënjohur me trup e mëparshme të njohurive në instrumentet me tastiera me tela. Nuk dihet saktësisht se kur Cristofori për herë të parë ndërtoi një piano. Një zbulim i bërë nga punonjësit e familjes Medici, tregon për ekzistencën ë një pianoje në vitin 1700; një tjetër dokument i diskutueshëm e kthen më pas në kohë ardhjen në jetë të këtij instrumentinë, është fjala për vitin 1698. Të treja pianot e Cristoforit që mbijetojnë sot datojnë më 1720.

Suksesi i madh i Cristoforit po zgjidhej, pa ndonjë shembull prioritar, në problemin mekanik themelor në dizenjimin e pianos: çekiçin, duhej të godiste telin por të mos mbetej në kontakt me të sepse do të ndalonte tingëllimin. Për më tepër çekiçi duhej të kthehej në pozicionin e tij të mëparshëm pa kërcitje dhe duhej të ishte gati për të përsëritur menjëherë të njëjtën notë shpejt. Pianoja e Cristoforit shërbeu si një model për përpjekje për të krijuar piano të tjera. Kur instrumenti i hershëm i Cristoforit ishte bërë me tela të hollë dhe shumë më të dobët se pianoja moderne, krahasuar me klavikordën ato ishin konsideruar më të zhurmshme dhe ishin më të fuqishme.

Instrumenti i ri i Cristofrit mbeti relativisht i panjohur derisa shkrimtari italian, Scipione Maffei, shkroi një artikull entuziast rreth saj 1711, duke fshirë një diagram të mekanizmit. Ky artikull ishte shpërndarë gjerësisht dhe shumë nga gjenerata e ardhshme e ndërtuesve të pianos filluan punën e tyre për shkak të leximit të këtij artikulli. Një nga këta ndërtues ishte Gottfried Silbermann, i njohur më mirë si ndërtues i organos. Pianot e Silbermann ishin në të vërtetë kopje e asaj të Cristoforit, me një përmbledhje të rëndësishme. Silbermann parapriu shpikjen e pedalit tingullmbytës modern, i cili i krijon të gjitha mbytjet e tingujve nga një tel në të njëjtën kohë.

Silberman i tregoi Johann Sebastian Bach një nga instrumentet e tij të hershme në 1730, por Bach nuk e pëlqeu atë në atë kohë, duke pretenduar se notat e larta ishin shumë të buta për të lejuar një varg dinamik të plotë. Edhe pse shfaqi pak antipati për Silberman, kritika në dukje ishte mbajtur e fshehtë. Bach-u aprovoi më vonë një instrument që pa më 1747, dhe madje u bë agjent në shitjen e pianove të Silberman-it.

Pianoja u demonstrua gjatë shekullit të 18-të në shkollat Vjeneze, që përfshinte Johann Andreas Stein, i cili punonte në Augusburg, Gjermani dhe krijuesit Vjenezë Nannette Streicher, vajza e Johann Andreas Stein)dhe Anton Valter.

Pianot me stil vjenez ishin ndërtuar me skelet druri, dy tela për notë, dhe kishin çekiçë të mbuluar më lëkurë. Disa nga këto piano vjeneze kishin ngjyrë të kundërt me pianot e sotme moderne, tastet natyrale ishin të zeza dhe tastet jonatyrale ishin të bardha. Nga këto instrumente Wolfgang Amadeus Mozart kompozoi koncertet e tij dhe sonatat, dhe kopje të tyre janë ndërtuar sot në performancën e instrumentit-autentik të muzikës së tij. Pianot e kohës së Mozartit kanë pasur një tingull më të butë, më të qartë se sa pianot e sotme, pianot Angleze, me më pak fuqi mbështetëse. Termi Pianoforte në ditët tona shpesh përdoret për të dalluar instrumentin e shekullit të 18 nga instrumenti i mëvonshëm i ditëve tona.

Tags: Bach VivaldiBartolomeo Cristofori di FrancescoBeethovenChajchovskiCili ishte ai qe krijoi pianonGjermani dhe krijuesit Vjenezë Nannette StreicherHistoria e muzikesi cili punonte në AugusburgMozzartPianoja u demonstrua gjatë shekullit të 18-të në shkollat Vjenezeqë përfshinte Johann Andreas SteinSi lindi pianovajza e Johann Andreas Stein)dhe Anton Valter.
Previous Post

“Plaku dhe deti”, dyluftimi i pabarabartë i mundësisë, sprova e fatit dhe guximit të njeriut për të sfiduar natyrën

Next Post

Dante dhe Virgjili, dy gjenitë italian të këndimit hyjnor poetik në udhëtimin e tyre në ferrin e “Komedisë Hyjnore”

Next Post

Dante dhe Virgjili, dy gjenitë italian të këndimit hyjnor poetik në udhëtimin e tyre në ferrin e "Komedisë Hyjnore"

Albert Vataj

Albert Vataj

Ajo që bën dhe e ndjen është ajo që duhet. Mos u bëj rob i fatalizmit, nëse nuk do të lësh veten të bjerë në boshin e asgjësë. Nuk është e thënë se duhet të ecësh me hapa të shpejtë për të mbërritur diku, hapat e sigurt janë ata që të çojnë aty ku duhet dhe kur duhet të shkosh. Jepu me gjithë shpirt asaj që e do me gjithë zemër dhe do të shohësh se përveçse i pasur do të jesh dhe i lumtur. Ushqeje me dritë gjithçka që jeta ta kredh në terr dhe se bashkë me veten ke çliruar prej kësaj robëria edhe ata që sjellin farën e së mirës të vullnetet për të ndryshuar botën që na përket të gjithëve. Më mirë vdis duke u përpjekur se sa të zvarritesh duke u ankuar. Jeta është gjithçka që ti kërkon prej saj. Nuk ka forcë të hyjshme apo përkufizime që tregojnë udhën e së vërtetës, jetën e merituar, zotërimin e gjithçkasë që të përket. Kërko gjithçka tek vetja. Gjithçka që do është gjithnjë me ty. Mjafton të dish ta kërkosh dhe do të kesh gjithçka.
  • Trending
  • Comments
  • Latest

Fausti, Mefistofeli dhe Margarita, një tragjedi e bashkëjetimit të së mirës me të keqes, vuajtja pambarim

April 4, 2016

Çfarë është Dashuria? Thënie brilante nga njerëz të famshëm që kanë skalitur zjarret e pasionit në historinë e letërsisë

May 12, 2017

Ëndrrat e këqija, makthet, përse i shohim, mesazhet që na dërgojnë dhe a mund t’i shmangim?

April 4, 2016

“Plaku dhe deti”, dyluftimi i pabarabartë i mundësisë, sprova e fatit dhe guximit të njeriut për të sfiduar natyrën

May 4, 2017

Galaktika, Rruga e Qumështit përmban 160 miliardë planete

0

Spektakël dhe frikë nga balena 14 metra e gjate që peshon 30 ton

0

Amani, qyteti i bardhë mbi 18 kodra streha mbretërore e kryeqytetit jordanez

0

Lëvizja e bujshme që shkundullitën nga themelt shekullin XX në botën e muzikës

0
Emily Dickinson, poetja që zgjodhi vetminë si shëlbim i shpirtit dhe e pranoi atë si një ndëshkim

Emily Dickinson, poetja që zgjodhi vetminë si shëlbim i shpirtit dhe e pranoi atë si një ndëshkim

May 15, 2025
Zbulim aksidental i Wilhelm Röntgen që revolucionalizoi mjekësinë, si lindën rrezet X dhe Anna Bertha, gruaja që pa vdekjen e saj

Zbulim aksidental i Wilhelm Röntgen që revolucionalizoi mjekësinë, si lindën rrezet X dhe Anna Bertha, gruaja që pa vdekjen e saj

May 13, 2025
Mbretëresha e Natës, një pllakë terrakote që ngjall frikë, adhurim dhe magjepsje

Mbretëresha e Natës, një pllakë terrakote që ngjall frikë, adhurim dhe magjepsje

May 12, 2025
Dhimbja si dëshmi e dashurisë që kemi njohur dhe na ka dhembur kaq thellë që kemi humbur

Dhimbja si dëshmi e dashurisë që kemi njohur dhe na ka dhembur kaq thellë që kemi humbur

May 12, 2025
  • About
  • Advertise
  • Privacy & Policy
  • Contact

Copyright © 2020 Albert Vataj

No Result
View All Result
  • DIJE
    • Figura të ndrituna
    • Kujtesë
    • Impresione
    • Traditë
    • Histori
  • KRIJIMTARI
    • Persiatje
    • Esse
    • Poezi
    • Prozë
    • Urtësi
  • LETËRSI
    • Autorë
    • Libra
    • Filozofi
    • Përshkrimore
    • Dashuri
  • ART
    • Pikturë
    • Muzikë
    • Qytetërim
    • Mitologji
    • Kritikë
  • SPEKTËR
    • Reportazh
    • Intervista
    • Psikologji
    • Profil
    • Forum
    • Eros
  • Kureshti
    • A e dini se?
    • Shëndetësi
    • Kuriozitete
    • Natyra
    • Nga jeta e korifejve
    • Shkencë
  • BLOG

Copyright © 2020 Albert Vataj