Albert Vataj
  • DIJE
    • Figura të ndrituna
    • Kujtesë
    • Impresione
    • Traditë
    • Histori
  • KRIJIMTARI
    • Persiatje
    • Esse
    • Poezi
    • Prozë
    • Urtësi
  • LETËRSI
    • Autorë
    • Libra
    • Filozofi
    • Përshkrimore
    • Dashuri
  • ART
    • Pikturë
    • Muzikë
    • Qytetërim
    • Mitologji
    • Kritikë
  • SPEKTËR
    • Reportazh
    • Intervista
    • Psikologji
    • Profil
    • Forum
    • Eros
  • Kureshti
    • A e dini se?
    • Shëndetësi
    • Kuriozitete
    • Natyra
    • Nga jeta e korifejve
    • Shkencë
  • BLOG
No Result
View All Result
  • DIJE
    • Figura të ndrituna
    • Kujtesë
    • Impresione
    • Traditë
    • Histori
  • KRIJIMTARI
    • Persiatje
    • Esse
    • Poezi
    • Prozë
    • Urtësi
  • LETËRSI
    • Autorë
    • Libra
    • Filozofi
    • Përshkrimore
    • Dashuri
  • ART
    • Pikturë
    • Muzikë
    • Qytetërim
    • Mitologji
    • Kritikë
  • SPEKTËR
    • Reportazh
    • Intervista
    • Psikologji
    • Profil
    • Forum
    • Eros
  • Kureshti
    • A e dini se?
    • Shëndetësi
    • Kuriozitete
    • Natyra
    • Nga jeta e korifejve
    • Shkencë
  • BLOG
No Result
View All Result
Albert Vataj
No Result
View All Result
Home Filozofi

Vepra artistike sipas Platonit qetëson luftën e amshueshme dhe ndryshimin e idesë dhe të materies

April 14, 2017
in Filozofi
165
VIEWS
Share on FacebookShare on TwitterShare on Pinterest

Sipas Plotinit detyra fundamentale e artit qëndron në faktin që në të veçanten të paraqesë pajtimin e plotë të idesë dhe të materies, domethënë të paraqesë idenë si është kthyer dhe ulur në materie, ndërsa materien sesi është ngritur në ide. Vepra artistike qetëson luftën e amshueshme dhe ndryshimin e idesë dhe të materies. Syri i «brendshëm», i cili fillon të shohë kur mbyllet i jashtmi, nuk është i aftë menjëherë të shohë shkëlqimin e plotë të së bukurës. Afrimi ndaj bukurisë më të lartë të shpirtit plotësohet me refuzimin e çdo gjëje trupore, me një ekstazë specifike. Burim i së bukurës është shpirti i bukur, bukuria është, pra, qenësisht subjektive, shpirtërore, çështja e brendshme. Çdo gjë e jashtme në art është e paqenësishme -puna për shembull në materialin prej gurit është punë e skllavëve dhe jo e artistëve – ajo e jashtma, shqisorja në veprën artistike është vetë refleks i së brendshmes dhe në të bazohet. Pikërisht për këtë arsye bukuria është e thjeshtë – dhe jo me kualitet kompleks. Nocioni i të bukurit dhe nocioni i artistikës paraqesin një funksion qenësisht të përbashkët, sepse edhe arti edhe të bukurit shkrihen në një ekzaltacion mistik të frymës. Prandaj, bukuria nuk është ndonjë simetri e pjesëve, ajo nuk gjendet në ndonjë raport objektiv dhe në proporcion ndaj tërësisë, ngase gjërat e bukura janë shpesh shumë të thjeshta, kështu që e bukur është ajo që e pranojmë si gjë të natyrës sonë vetjake, kurse e keqe ajo që për ne është e neveritshme, sepse është në kundërshtim me natyrën tonë të madhërishme. E bukura perceptohet nëpërmjet shpirtit, kurse e keqja është formë e të drejtuarit ndaj trupores dhe materiales, e bukur është diçka që ka formë, kurse e keqe që është pa formë. Për të mundur shpirti ta kuptojë dhe ta pranojë të bukuren, ai duhet të jetë i pastruar, i thjeshtë, i sinqert – duhet edhe vetë të jetë shpirt i bukur. Arti nuk imiton natyrën, por e plotëson natyrën me bukuri atje ku vetë natyra është memece. Çdo gjë tokësore, çdo gjë e njëmendtë është vetëm hije – deri këtu Plotini pajtohet me Platonin. Por arti nuk është – si mendon Platoni – vetëm diçka tokësore, ndijore, por pikërisht në artistikën çdo gjë ndijore tejkalohet për t'u ngritur mbi ekzistencën tonë materiale. Në çastin e frymëzimit, të ekstazës, njeriu e ndien veten si pjesë e një bote më të lartë, bëhet njësoj sikurse edhe pjesa më e vlefshme, më e pafajshme, më e sinqertë e shpirtit të tij.

Tags: Arti dhe filozofiaFilozofiaHistoria e filozofiseMendimi filozofikPlatoni
Previous Post

Zef Mala, kalvari i mundimshëm i idealistit, komunistit që u pendua për kolerën e zezë që mbolli lot, gjak dhe helm

Next Post

Leonardo da Vinçi, Mjeshtri i Rilindjes, ai që sintetizoi me vepër se “shkenca është bija e përvojës”

Next Post

Leonardo da Vinçi, Mjeshtri i Rilindjes, ai që sintetizoi me vepër se "shkenca është bija e përvojës"

Albert Vataj

Albert Vataj

Ajo që bën dhe e ndjen është ajo që duhet. Mos u bëj rob i fatalizmit, nëse nuk do të lësh veten të bjerë në boshin e asgjësë. Nuk është e thënë se duhet të ecësh me hapa të shpejtë për të mbërritur diku, hapat e sigurt janë ata që të çojnë aty ku duhet dhe kur duhet të shkosh. Jepu me gjithë shpirt asaj që e do me gjithë zemër dhe do të shohësh se përveçse i pasur do të jesh dhe i lumtur. Ushqeje me dritë gjithçka që jeta ta kredh në terr dhe se bashkë me veten ke çliruar prej kësaj robëria edhe ata që sjellin farën e së mirës të vullnetet për të ndryshuar botën që na përket të gjithëve. Më mirë vdis duke u përpjekur se sa të zvarritesh duke u ankuar. Jeta është gjithçka që ti kërkon prej saj. Nuk ka forcë të hyjshme apo përkufizime që tregojnë udhën e së vërtetës, jetën e merituar, zotërimin e gjithçkasë që të përket. Kërko gjithçka tek vetja. Gjithçka që do është gjithnjë me ty. Mjafton të dish ta kërkosh dhe do të kesh gjithçka.
  • Trending
  • Comments
  • Latest

Fausti, Mefistofeli dhe Margarita, një tragjedi e bashkëjetimit të së mirës me të keqes, vuajtja pambarim

April 4, 2016

Çfarë është Dashuria? Thënie brilante nga njerëz të famshëm që kanë skalitur zjarret e pasionit në historinë e letërsisë

May 12, 2017

Ëndrrat e këqija, makthet, përse i shohim, mesazhet që na dërgojnë dhe a mund t’i shmangim?

April 4, 2016

“Plaku dhe deti”, dyluftimi i pabarabartë i mundësisë, sprova e fatit dhe guximit të njeriut për të sfiduar natyrën

May 4, 2017

Galaktika, Rruga e Qumështit përmban 160 miliardë planete

0

Spektakël dhe frikë nga balena 14 metra e gjate që peshon 30 ton

0

Amani, qyteti i bardhë mbi 18 kodra streha mbretërore e kryeqytetit jordanez

0

Lëvizja e bujshme që shkundullitën nga themelt shekullin XX në botën e muzikës

0
Rustemi dhe Brisilda, ata që janë shembulli më kuptimplotë se ne meritojmë të na shërbejnë njerëz të tillë

Rustemi dhe Brisilda, ata që janë shembulli më kuptimplotë se ne meritojmë të na shërbejnë njerëz të tillë

August 20, 2025
Alban Skenderaj, fenomeni i muzikës shqiptare, zëri i këndimt të shpirtshëm që na mbush me dritë

Alban Skenderaj, fenomeni i muzikës shqiptare, zëri i këndimt të shpirtshëm që na mbush me dritë

August 18, 2025
Rajmonda Bulku, hiri që stolisi me dritë shpirti rolet dhe personazhet, që e shndërruan atë në një yll që shkëlqen ende në qiellin e adhurimit

Rajmonda Bulku, hiri që stolisi me dritë shpirti rolet dhe personazhet, që e shndërruan atë në një yll që shkëlqen ende në qiellin e adhurimit

August 16, 2025
“Vallja e Kuretëve”, “Vallja e Shpatave” nga relievi i vitit 100 pas Krishtit nw tablonë e kroatit Paja Jovanoviç

“Vallja e Kuretëve”, “Vallja e Shpatave” nga relievi i vitit 100 pas Krishtit nw tablonë e kroatit Paja Jovanoviç

August 15, 2025
  • About
  • Advertise
  • Privacy & Policy
  • Contact

Copyright © 2020 Albert Vataj

No Result
View All Result
  • DIJE
    • Figura të ndrituna
    • Kujtesë
    • Impresione
    • Traditë
    • Histori
  • KRIJIMTARI
    • Persiatje
    • Esse
    • Poezi
    • Prozë
    • Urtësi
  • LETËRSI
    • Autorë
    • Libra
    • Filozofi
    • Përshkrimore
    • Dashuri
  • ART
    • Pikturë
    • Muzikë
    • Qytetërim
    • Mitologji
    • Kritikë
  • SPEKTËR
    • Reportazh
    • Intervista
    • Psikologji
    • Profil
    • Forum
    • Eros
  • Kureshti
    • A e dini se?
    • Shëndetësi
    • Kuriozitete
    • Natyra
    • Nga jeta e korifejve
    • Shkencë
  • BLOG

Copyright © 2020 Albert Vataj