Nga Albert Vataj
Ndër objektet më të jashtëzakonshme dhe të lakmuara që ruhen në Thesarin e Pallatit të Topkapisë në Stamboll, Kama e Topkapisë (Topkapı Hançeri), e njohur ndryshe si Kama me Kohë apo Kama e Nadir Shahut, përfaqëson jo vetëm kulmin e mjeshtërisë osmane në artin e argjendarisë, por edhe një testament të lidhjeve diplomatike, dramave të papritura historike dhe simbolikës mbretërore të një epoke të trazuar.
E përpunuar me urdhër të sulltan Mahmudit I në vitin 1741, kama u mendua si dhuratë shtetërore për Shahun iranian Nadir Shah, një nga figurat më të shquara të Perandorisë së Afsharëve. Megjithatë, fati i kamës ndryshoi rrjedhë: në kohën që ambasada osmane po udhëtonte për në Bagdad për t’ia dorëzuar këtë dhuratë Shahut, një kryengritje e papritur çoi në vrasjen e tij. Si rrjedhojë, misioni diplomatik u detyrua të kthehej në Stamboll dhe arma e çmuar mbeti përgjithmonë pjesë e Thesarit Mbretëror.
Kama e Topkapisë është një kryevepër absolute e artit dekorativ. Ajo përbëhet nga një dorezë e zbukuruar me tre smeraldë kolumbianë të përmasave mbresëlënëse (30–40 mm), rrethuar nga diamante të prera me përpikëri. Në koshin e dorezës është inkorporuar një orë e vogël, një detaj i rrallë dhe i sofistikuar për kohën, që i ka dhënë emrin alternativ “Kama me Kohë”.
Këllëfi i saj është po aq mahnitës: i veshur me lustër ari, me motive të punuara në smalt frutash të stampuara, ai shpalos një botë të tërë simbolikash mbretërore dhe estetike. E gjithë arma, që ka një gjatësi prej 55 cm, është realizuar nga mjeshtra të përkryer të argjendarisë osmane, të cilët kanë arritur ta shndërrojnë një armë të ftohtë në një objekt arti që reflekton fuqinë, pasurinë dhe krenarinë e Perandorisë Osmane.
Sot, Kama e Topkapisë mbetet një nga objektet më të fotografuara dhe më të admiruar të Pallatit Topkapi, duke tërhequr turistë, historianë, studiues arti dhe dashamirës të bizhuterive nga mbarë bota. Shkëlqimi i saj verbues, finesa e punimit dhe historia që ajo mbart e bëjnë një thesar të pakrahasueshëm – jo vetëm për vlerën materiale, por për atë simbolike e historike.
📸 Muzeu i Pallatit Topkapı, Stamboll
