“Nëse mund të ëndërrosh dhe të mos e braktisësh veten pas ëndrrave; nëse mund të mendosh dhe të mos humbasësh në mendime… Nëse arrin të pushtosh minutën e paepur duke i dhënë vlerë çdo momenti që kalon, e jotja është toka dhe gjithçka që ndodhet në të”.
Laurat i Çmimit Nobel për Letërsinë në vitin 1907, Joseph Rudyard Kipling përfaqëson në mënyrë krejtësisht unike atë moment magjik të letërsisë kapërcyellit të shekujve XIX dhe XX. Ai e kalon jetën mes Indisë dhe Anglisë dhe përvojat që ka pasur gjatë fëmijërisë së tij në Bombei, ushqejnë shpirtin dhe imagjinatën e një ëndërrimtari të përjetshëm, i cili do të mbetet përgjithmonë i ndikuar nga mrekullitë e një toke, që në sytë e tij është konfiguruar si një përrallë e pafund. Një përrallë, nga e cila ai kap çdo moment dhe që, ende pothuajse tërësisht e paprekur, duket se dëshiron të kërkojë të tregohet. Në veprën e tij ato përvoja heterogjene jetësore, përkthehen në paraqitje të dinamizmit të veçantë dhe përkatës, në emocione sugjestive që ndikohen nga shijet misterioze dhe transcendentale të qytetërimeve orientale.
Vizione të fuqishme të përkthyera me gjuhë të thjeshtë dhe të drejtpërdrejtë, në të cilat nuk mungon zhargoni, ato shoqërohen me aventura të jashtëzakonshme në misteret e xhunglës. Kipling mund të konsiderohet një endacak i jetës. Nuk ka të njëjtat ambicie si Dostojevski. Atij duket se nuk i intereson një paraqitje kritike e botës dhe e natyrës njerëzore. Ai thjesht dëshiron të tregojë për aventurat dhe leximi i veprave të tij. Na çon në një freski emocionesh të treguara me një stil të vrullshëm dhe të të cilave njeriu ndjen, edhe në ato më imagjinative, një gjurmë autobiografike të aftë të na çarmatosë dhe të magjepsë për pafajësia që shfaqet.
Joseph Rudyard Kipling u lind më 30 dhjetor 1865 në Bombei, në një familje të pasur. Kipling fillimisht iu besua kujdesi i një infermiereje indiane. Nga gruaja ai do të mësojë përralla dhe legjenda të shumta të atij vendi misterioz dhe magjepsës, në të cilin ka lindur. Tregime që do të ndikojnë ndjeshëm në të menduarit e tij dhe do ta çojnë atë në dënimin e kulturës monoteiste judeo-kristiane.
Në moshën 6-vjeçare ai u dërgua me motrën e tij në Angli, tek një çift i afërm të moshuarish, në mënyrë që të mund të “shijonte” një “edukim korrekt në anglisht”.
Ndarja nga prindërit dhe metodat mizore të përdorura nga “edukatorët” e tij të paaftë dhe sipërfaqësorë do të shënjojnë thellë shpirtin dhe shëndetin e Rudyard-it .
Shkrimtari i ardhshëm në fakt do të preket edhe nga problemet e shikimit që do t’i shkaktojnë shumë obsesione që mund të kuptohen lehtësisht në veprën e tij dhe veçanërisht në romanin e tij të mrekullueshëm “Drita që u shua”.
Ai jeton në vitet në të cilat besimi i fëmijëve te të afërmit ose kujdestarët është një praktikë mjaft e shpeshtë. Por Rudyard nuk është një fëmijë i zakonshëm; ndjenja e thellë e hutimit dhe zhgënjimit të atyre viteve do të mprehë ndjeshmërinë e tij ekstreme, e cila do të gjejë një dalje në pasionin e tij për të shkruar. Rrëfimi i tij do të popullohet nga fëmijë të braktisur që jetojnë në kontakt me natyrën. Ajo natyrë që do të këndohet nga shkrimtari në mrekullinë e tij të rinovimit të përhershëm, krahas pasioneve të vërteta njerëzore dhe kontrastit të pandreqshëm mes së mirës dhe së keqes.
Në jetën e tij do të shihni gjithmonë një vello trishtimi që do ta shoqërojë deri në vdekjen e tij. Dhe jo vetëm për fëmijërinë e tij të trishtë; edhe nëse do të marrë nderime të të gjitha llojeve, jeta nuk do t’i kursejë vuajtjet.
Pas mbarimit të studimeve në Angli, Westward Ho!, në moshën 18 vjeç, ai u kthye në Indi ku punoi si gazetar për një gazetë periodike në Lahore (qytet që tani është pjesë e Pakistanit). Që nga ai moment ai nuk do të jetë më në gjendje të përmbajë gëzimin e tij të pamasë të të shkruarit, i cili do të shprehet përmes historive të aventurave, kryesisht të vendosura në Indi. Por në produksionin e tij nuk do të mungojnë poezitë dhe romanet.
Rudyard Kipling, tashmë i famshëm në Indi, ai u shpërngul në Angli në 1889, ku do të ndeshet me shumë rezistencë nga kritikët letrarë, të cilët vuajnë me pakënaqësi të pambuluar dhe me rezerva të nënkuptuara suksesin e atij shkrimtari të ri, i cili, pavarësisht përpjekjeve të tyre për ta denigruar, arrin të emocionojë publikun.
Në atë periudhë ai do të udhëtojë shumë, dhe jo vetëm në atë Lindje që pothuajse e mitizoi. Në fakt, ai kalon një periudhë kohore edhe në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, ku takohet me shkrimtarin Mark Twain, i cili do të ndikojë në mënyrë vendimtare në prodhimin e tij letrar të mëvonshëm.
Më 18 janar 1892 ai u martua me Caroline Starr Balestrier, motrën e një gazetari amerikan me origjinë franceze, Wolcott Balestier, një mik dhe admirues i madh i shkrimtarit. Dhe në Vermont, Kipling kalon disa vite me familjen e nuses.
Caroline, një grua e ndjeshme dhe e kujdesshme, arrin të qetësojë sadopak ankthet e shkrimtarit, e cila gjen tek ai një aftësi të rrallë për mirëkuptim dhe dashuri.
Ajo dëshirë e shqetësuar për të udhëtuar dhe për të njohur botën për Kipling pushon papritur dhe, pasi kishte punuar si korrespondent në Afrikën e Jugut gjatë luftës Anglo-Boer, ai u vendos me gruan e tij në Bateman’s, një vilë që ndodhet në Burwash, në East Sussex, sepse ai është tashmë i rraskapitur nga suksesi i shkrimeve të tij dhe i etur për t’i shpëtuar interesit të gazetarëve dhe admiruesve të tij. Në një nga orët diellore të Batman-it ai ka të gdhendur mendimin e mëposhtëm: “Është gjithmonë më vonë se sa mendoni .”
I konsideruar si një festues i imperializmit britanik, ai shpesh është veçanërisht i ekzagjeruar në lavdërimin e madhështisë dhe nderit të perandorisë angleze, megjithëse është detyrë të theksohet se ai është një fëmijë ëndërrtar i asaj perandorie, i lidhur me mitet e kohës dhe ekzaltimi i saj është për shkak të një vizioni të jetës të zhytur në fantazi. Një botë fantazie, të cilën shkrimtari ndoshta e tërheq për t’u larguar nga realiteti. Në fakt, ajo që është e pamundur të mos duash te Kipling është se ai është i sinqertë, që e nxjerr drejtpërdrejt nga zemra, atë sinqeritet gati fëminor edhe në lartësimin e imperializmit anglez.
Ai nuk i ka mbushur ende dyzet e dy vjet kur, në vitin 1907, iu dha çmimi Nobel për letërsinë me motivacionin vijues: “Duke pasur parasysh fuqinë e vëzhgimit, origjinalitetin e imagjinatës, forcën e ideve dhe talentin e jashtëzakonshëm për rrëfimi që karakterizon krijimet e këtij autori me famë botërore ”. Një çmim mjaft i përzier, sepse emri i tij as që është menduar në listën e shumë kandidatëve zyrtarë që Anglia insiston të prezantojë.
I pa vlerësuar nga shumica e kritikëve anglezë për stilin e tij që i kushton pak rëndësi formës dhe preferon të mos humbasë në përsosjet letrare, Kipling preferon, si në vargje ashtu edhe në prozë, një stil humanist dhe imagjinativ të orientuar drejt veprimit dhe jo detajeve, duke synuar kështu. drejt e në zemrën e lexuesit dhe duke lëshuar emocione të pamasë tek ky i fundit.
Ai nuk kujdeset për prerjen e vazhdueshme të punës së tij. Ai nuk shkruan për t’u vlerësuar nga shkrimtarët. Shkrimi i tij lind nga një nevojë e thellë e shpirtit. Interesi i tij i vetëm është të ngjall emocion dhe magjepsje tek lexuesit e tij.
Dhe, pavarësisht atyre që gjykojnë stilin e tij të vrazhdë, sipërfaqësor dhe retorik, ai fiton çmimin Nobel.
Stili gjuhësor, shpesh i nxjerrë nga gjuha e ushtarëve dhe lundërtarëve, arrin t’u japë një ngjyrim realist tregimeve të tij, ndërsa në tregimet drejtuar fëmijëve, regjistri gjuhësor ndryshon dhe mbështjell butësisht lexuesit e vegjël në hijeshinë e tij të thjeshtë dhe misterioze. Fama e tij lidhet kryesisht me trillimet, me dy ” Librat e xhunglës “, me ” Drita që u shua” , ” Capitani Coraggiosi ” dhe ” Kim “.
Tregimtari i të gjitha veprimeve arrin t’ju marrë frymën për shkak të njëpasnjëshme të shpejtë të ngjarjeve të treguara.
Gjatë Luftës së Parë Botërore, në vitin 1916 humbi djalin e tij të vetëm, Gjonin, jo më shumë se 18 vjeç. Jeta e tij, tashmë e tronditur nga vuajtjet e thella, përfundon pas një sëmundjeje të gjatë, nga e cila ai nuk mund të shërohet, ndoshta për shkak të dhimbjes së asaj humbjeje. Vargu rrëfimtar thahet, por shkrimtari dhe poeti brenda tij nuk shuhet. Të shkruarit për autorin tonë është një mënyrë për të kapërcyer atë ndjenjë vetmie që e kaplojë atë. Të shkruarit është një mënyrë për t’u ndjerë i gjallë. Dhe ai do të vazhdojë ta bëjë këtë derisa vdekja ta kapërcejë atë më 17 janar 1936 . I varrosur në Westminster Abbey, ai ende konsiderohet si një nga shkrimtarët më të rëndësishëm anglezë.
Nga lacapannadelsilenzio
Përgatiti: Albert Vataj
