Françesko Petrarka, emri i të cilit është Petrarka, lindi më 20 korrik 1304, në Arezzo, Toskanë (tani Itali). Me familjen e tij, ai u transferua në Avignon, Francë, si fëmijë. Në Francë, Petrarku studioi drejtësi, siç kishte dashur i ati. Megjithatë, pasioni i tij ishte për letërsinë, veçanërisht atë të Greqisë dhe Romës antike. Pas vdekjes së babait të tij në 1326, Petrarch la ligjin për t’u përqëndruar në klasikët.
Petrarka ishte një studiues i përkushtuar klasik i cili konsiderohet “Babai i Humanizmit”, një filozofi që ndihmoi në ndezjen e Rilindjes. Shkrimi i Petrarkës përfshin oda të njohura për Laurën, dashurinë e tij të idealizuar. Shkrimi i tij u përdor gjithashtu për të formuar gjuhën moderne italiane.
Petrarka u bë klerik, duke e bërë atë të përshtatshëm për postime kishtare, gjë që e mbështeti atë ndërsa ndiqte interesin e tij për letërsinë antike. Duke udhëtuar si i dërguar diplomatik për Kishën, ai ishte gjithashtu në gjendje të kërkonte tekste klasike të harruara. Gjatë gjithë jetës së tij, Petrarka grumbulloi një koleksion mbresëlënës tekstesh të tilla, të cilat më vonë ia la trashëgim Venecias në këmbim të një shtëpie, strehim nga murtaja.
Ndërsa Petrarka mësoi më shumë për periudhën klasike, ai filloi ta nderonte atë epokë dhe hekurudhë kundër kufizimeve të kohës së tij. Megjithëse ndjeu se jetonte “mes stuhive të ndryshme dhe konfuze”, Petrarka besonte se njerëzimi mund të arrinte edhe një herë majat e arritjeve të së kaluarës. Doktrina që ai përkrahu u bë e njohur si humanizëm dhe formoi një urë nga Mesjeta në Rilindje.
Pasioni tjetër i Petrarkës ishte shkrimi. Pjesët e tij të para ishin poezitë që ai i kompozoi pas vdekjes së nënës së tij. Ai do të vazhdonte të shkruante sonete, letra, histori e të tjera. Shkrimi i Petrarkës u admirua shumë gjatë jetës së tij, dhe ai u kurorëzua laureat i poetit të Romës në 1341. Vepra që Petrarka e vlerësoi më shumë ishte kompozimi i tij latin Afrika, një poemë epike për Luftën e Dytë Punike. Poezitë e tij në gjuhën popullore, megjithatë, fituan famë më të madhe dhe më vonë do të përdoreshin për të ndihmuar në krijimin e gjuhës moderne italiane.
Kompozimet më të njohura popullore të Petrarkës ishin poezi lirike për Laurën, një grua me të cilën kishte rënë në dashuri të pashpërblyer pasi e pa në një kishë të Avignonit më 6 prill 1327. Petrarka shkroi për Laurën-identiteti i vërtetë i së cilës nuk është verifikuar kurrë-për shumicën të jetës së tij, edhe pasi ajo vdiq gjatë Vdekjes së Zezë të vitit 1348. Kur ai mblodhi 366 nga poezitë e tij popullore në fragmentin e tij Rerum vulgarium – i njohur gjithashtu si Rime Sparse (“Rima të shpërndara”) dhe si canzoniere e Petrarkës (“Libri i këngëve të Petrarkut”) -dashuria e tij për Laurën ishte një nga temat kryesore. Koleksioni përmban gjithashtu 317 sonete; Petrarka ishte një praktikues i hershëm i formës dhe ndihmoi në popullarizimin e saj.
Petrarka ndërroi jetë pak para ditëlindjes së tij të 70-të, në Arquà (afër Padovës), Carrara, e cila tani është pjesë e Italisë. Pasi u tërhoq për të punuar në studimin e tij më 18 korrik 1374, Petrarka vdiq gjatë natës. Trupi i tij u zbulua mëngjesin e ardhshëm.
Si një nga studiuesit e parë klasikë në botë, Petrarka zbuloi rezerva të mëdha njohurish në tekstet e humbura që hulumtoi, ndërsa filozofia e tij e humanizmit ndihmoi në nxitjen e rritjes intelektuale dhe arritjeve të Rilindjes. Trashëgimia e Petrarkës përfshin gjithashtu poezitë, sonetet dhe shkrimet e tjera të tij. Shkrimi i tij popullor u përjetësua kur u përdor – krahas veprave të Dante Alighieri dhe Giovanni Boccaccio – si themeli për gjuhën moderne italiane.
Përgatiti: Albert Vataj
