Një poet, satirist, aktor dhe muzikant që pjesëmori në pikturën e barokut, shpesh si një akt krijues i vendosur në natyrë të errët shprehëse, kumtim estetik që pati ndikim të konsiderueshëm nga shekulli i 17-të deri në fillim të shekullit të 19-të.
Si piktor ai shpesh zgjidhte tema të errëta dhe ezoterike nga bibla, mitologjia dhe jeta e filozofëve, të cilat rrallë trajtoheshin nga artistë të tjerë. Ai, pak herë pikturonte temat e zakonshme fetare, përveç nëse ato që i lejonin një trajtim të dominuar nga elementi i peizazhit. Ai gjithashtu prodhoi skena beteje, alegorike, skena magjie dhe shumë autoportrete.
Megjithatë, ai vlerësohet më së shumti për peizazhet e tij shumë origjinale, që përshkruajnë natyrën “sublime” shpesh të egër dhe armiqësore, duke i bërë ndonjëherë njerëzit që i populluan, si margjinalë në sferën më të madhe të natyrës. Ato ishin vetë antiteza e pamjeve klasike “piktoresk” të Claude Lorrain dhe prototipave të romantikës. Disa kritikë kanë vënë në dukje se aftësitë e tij teknike dhe mjeshtëria si piktor nuk ishin gjithmonë të barabarta me vizionet e tij vërtet novatore dhe origjinale. Kjo është pjesërisht për shkak të një numri të madh të pikturave që ai prodhoi me nxitim në rininë e tij (1630) në kërkim të përfitimit financiar, pikturave që vetë Rosa i urrente dhe u distancua në vitet e tij të mëvonshme, si dhe i keqtrajtoi pas vdekjes.
Rosa është përshkruar si “joortodoks dhe ekstravagant”, një “rebel i përhershëm”, “Anti-Klodi”, dhe një proto- romantik . Ai pati një ndikim të madh në romantizëm, duke u bërë një figurë e ngjashme me kultin në fund të shekullit të 18-të dhe në fillim të shekullit të 19-të, dhe mitet dhe legjendat u rritën rreth jetës së tij, deri në atë pikë sa përditshmëria reale mezi dallohej nga banditët dhe të huajt që bredhin peizazheve të egra dhe me bubullima që ai pikturoi. Megjithatë, nga mesi i shekullit të 19-të, me ngritjen e realizmit dhe impresionizmit, puna e tij ra nga favori dhe mori shumë pak vëmendje. Një interes i ripërtërirë për pikturat e tij u shfaq në fund të shekullit të 20-të, dhe megjithëse nuk renditet ndër piktorët më të mëdhenj të barokut nga historianët e artit sot, ai konsiderohet një piktor novator dhe domethënës i peizazhit dhe një paraardhës i lëvizjes romantike.
Albert Vataj
