Ishte koha kur ngjarjet astronomike konsideroheshin shenja nga Zoti, vullnete qiellore ndaj së cilës njerëzve u duhej të bindeshin, madje edhe duke i dhënë fund një konflikti të armatosur. Historia është e mbushur me ngjarje ku natyra ka luajtur një rol vendimtar në fatin e kombeve dhe ushtrive. Një nga episodet më të jashtëzakonshme të kësaj natyre ndodhi gjatë luftës midis medëve dhe lidianëve, kur një eklips diellor solli një fund të papritur dhe dramatik të konfliktit të tyre.
Në shekullin VI para erës sonë, dy fuqi të mëdha të asaj kohe, medët (një popull iranian i lashtë) dhe lidianët (të vendosur në Anadollin perëndimor, në Turqinë e sotme), ishin përfshirë në një luftë të ashpër që kishte zgjatur gjashtë vjet. Shkaku i kësaj lufte buronte nga tensionet territoriale dhe mosmarrëveshjet diplomatike, të cilat përshkallëzuan në armiqësi të hapura.
Historiani grek Herodoti, në veprën e tij “Historitë”, përshkruan sesi kjo luftë e gjatë dhe e përgjakshme kishte sjellë fitore të ndryshme për të dyja palët, por asnjëra nuk kishte mundur të siguronte një epërsi të vendosur mbi tjetrën. Për pesë vjet, beteja të përgjakshme ishin zhvilluar pa një përfundim të qartë, duke e bërë luftën të dukej e pafundme.
Në vitin e gjashtë të konfliktit, gjatë një beteje të madhe, ndodhi diçka e jashtëzakonshme: ndërsa luftimet ishin në kulmin e tyre, qielli papritmas u errësua, dhe drita e diellit u zhduk, duke zhytur fushën e betejës në një errësirë të papritur dhe të frikshme. Ky fenomen, që sot e dimë se ishte një eklips diellor total, i la ushtarët dhe udhëheqësit e tyre të tmerruar.
Në kohërat e lashta, njerëzit shpesh i konsideronin fenomenet natyrore si shenja të perëndive. Errësimi i diellit u interpretua si një shenjë e qartë se lufta ishte një gabim dhe se perënditë kërkonin paqe. Të frikësuar dhe të befasuar, ushtarët hodhën armët dhe ndaluan luftimet.
Pas kësaj ngjarjeje të jashtëzakonshme, udhëheqësit e dy palëve, mbreti Alyattes i Lidisë dhe mbreti Cyaxares i Medëve, u pajtuan për të ndalur luftën. Me ndihmën e mbretit të Babilonisë, Nebukadnezarit II, dhe mbretit të Kilikisë, negociatat për paqe u zhvilluan me sukses, duke sjellë fundin e një lufte që kishte zgjatur gjashtë vjet.
Si pjesë e marrëveshjes së paqes, u vendos që një martesë dinastike të forconte lidhjet midis dy popujve: vajza e Alyattes, Aryenis, u martua me djalin e Cyaxaresit, Astiagesin. Ky akt simbolik jo vetëm që forcoi aleancën midis dy mbretërive, por gjithashtu siguroi një periudhë stabiliteti në rajon.
Shkencëtarët modernë kanë analizuar këtë eklips dhe kanë përcaktuar se ai ndodhi më 28 maj 585 para erës sonë. Ky është një nga rastet më të hershme të regjistruara ku një fenomen astronomik ndikoi drejtpërdrejt në një ngjarje historike madhore.
Kjo ngjarje mbetet një shembull i fuqishëm i ndikimit që mund të ketë natyra në fatin e popujve dhe në vendimmarrjen njerëzore. Ajo tregon gjithashtu rolin që supersticionet dhe besimet fetare luanin në botën e lashtë, ku njerëzit shpesh interpretonin fenomenet natyrore si mesazhe hyjnore.
Eklipsi që ndali luftën midis medëve dhe lidianëve është një nga episodet më të jashtëzakonshme të historisë së lashtë. Ai na kujton se si forcat e natyrës kanë qenë shpesh faktorë përcaktues në rrjedhën e ngjarjeve historike. Në këtë rast, një fenomen astronomik ndihmoi për t’i dhënë fund një lufte të përgjakshme dhe për të sjellë paqe në një rajon të trazuar. Ky episod, i regjistruar nga Herodoti dhe i konfirmuar nga shkenca moderne, mbetet një shembull i rrallë i mënyrës se si natyra mund të formësojë fatin e kombeve dhe të ndryshojë historinë përjetësisht.
Përgatiti: Albert Vataj
