Sot pas më shumë se një shekulli, kjo foto e një indigjeni në një studio regjistrimi është vëtetë unike. Më shumë se kureshtje, ky imazh është histori nëpër të cilën kaloi teknologjia e regjistrimeve dhe qëndresa e fiseve indigjene ndaj asgjesimit.
Në vitin 1916, një shef i Blackfoot u bë pjesë e një momenti të jashtëzakonshëm në histori kur u regjistrua në një gramafon, duke kapur zërin dhe tregimet e tij për herë të parë. Gramafon, një pajisje e hershme për regjistrimin e zërit, ishte revolucionar në aftësinë e tij për të ruajtur zërat dhe gjuhët, duke bërë të mundur që brezat e ardhshëm të dëgjonin dhe studionin përvojat e popujve indigjenë. Për shefin e Blackfoot, ky regjistrim nuk ishte vetëm një arritje teknike, por edhe një moment domethënës për ruajtjen e kulturës së tij. Kombi Blackfoot, si shumë komunitete të tjera vendase amerikane, u përball me presionet dërrmuese të asimilimit kulturor dhe humbjes së njohurive tradicionale.
Regjistrimi i zërit të shefit në cilindra gramafon ishte një mënyrë për të përjetësuar fjalët e tij dhe për të ruajtur një traditë gojore që ishte përcjellë ndër breza.
Ky regjistrim historik ishte pjesë e një përpjekjeje më të gjerë të antropologëve dhe etnografëve në fillim të shekullit të 20-të për të dokumentuar gjuhët, këngët dhe historitë indigjene përpara se të humbisnin. Shumë fise indigjene amerikane, përfshirë Blackfoot, kishin tradita të pasura gojore, me pleqtë që shërbenin si ruajtës të historisë, mitologjisë dhe kulturës.
Megjithatë, ndërsa Shtetet e Bashkuara u zgjeruan drejt perëndimit dhe komunitetet vendase u zhvendosën dhe u detyruan në rezerva, këto tradita u kërcënuan. Fonografi u bë një mjet në këtë betejë për të ruajtur gjuhën dhe historinë e fiseve si Blackfoot, duke ofruar një mënyrë për të kapur zëra që përndryshe mund të ishin heshtur.
Fjalët e regjistruara të shefit të Blackfoot u bënë një urë lidhëse midis së shkuarës dhe së tashmes, duke siguruar një lidhje të prekshme me një kohë përpara se pjesa më e madhe e kulturës së tyre të prishej.
Regjistrimi i vitit 1916 pasqyron gjithashtu një dinamikë komplekse midis njerëzve Blackfoot dhe vëzhguesve të jashtëm. Ndërsa gramafon lejonte ruajtjen e njohurive të vlefshme kulturore, ai ilustron gjithashtu ndikimin e forcave kolonizuese që kërkonin të regjistronin dhe studionin popujt indigjenë shpesh pa mirëkuptimin ose pëlqimin e tyre të plotë. Në këtë rast, shefi mund të ketë qenë i vetëdijshëm për rëndësinë e regjistrimit, por për shumë komunitete vendase, një dokumentacion i tillë ishte një thikë me dy tehe. Historitë dhe traditat e kapura në këto regjistrime janë të paçmueshme sot, pasi ato ofrojnë njohuri mbi jetën, besimet dhe botëkuptimet e popujve indigjenë përpara se të ndryshonin përgjithmonë nga kolonizimi evropian. Në fund të fundit, regjistrimi i fonografit qëndron si një artefakt historik dhe një simbol i qëndrueshmërisë – një mjet me të cilin zërat indigjenë mund të jehojnë përgjatë kohës në ruahtje të identitetit përballë stuhive të kohës.
Përgatiti: Albert Vataj
