Stresi dhe ankthi shpesh janë produkt i mendjes sonë, shumë më tepër sesa i realitetit që na rrethon. Këtë e konfirmojnë edhe studimet shkencore: shumica dërrmuese e gjërave për të cilat shqetësohemi nuk materializohen kurrë.
Një studim i publikuar në Journal of Behavioral Medicine tregon qartë se rreth 85% e shqetësimeve të parashikuara nuk bëhen realitet. Po aq domethënëse janë edhe gjetjet nga një kërkim i Universitetit Cornell, i cili arriti pothuajse të njëjtin rezultat: 85% e gjërave për të cilat ne stresohemi nuk ndodhin asnjëherë.
Kjo shifër, edhe pse e thjeshtë, na jep një pasqyrë tronditëse mbi mënyrën se si funksionon mendja: imagjinata shpesh prodhon më shumë vuajtje se jetesa vetë.
Po 15% e ngjarjeve që vërtet ndodhin?
Studimi zbulon diçka edhe më interesante: nga ato shqetësime që përkthehen në situata reale, 79% e njerëzve raportojnë se i përballuan më mirë sesa kishin menduar, ose se nxorrën diçka të vlefshme nga përvoja.
Kjo do të thotë se problemet reale, në pjesën më të madhe, janë të menaxhueshme. Aftësia jonë njerëzore për adaptim, kreativitet dhe rezistencë shpesh del më e fortë sesa ndjenja jonë e frikës.
Përfundimi i përgjithshëm?
E gjithë kjo na çon te një rezultat edhe më befasues: vetëm rreth 3% e shqetësimeve tona shndërrohen në vështirësi të vërteta dhe serioze.
Pra, 97% e ankthit tonë nuk i përket botës reale, por një bote të imagjinuar, të ndërtuar në mendje, e cila ushqehet nga frika, dyshimi dhe skenarët e padobishëm të së ardhmes.
Pse ndodh kjo?
Psikologët shpjegojnë se mendja njerëzore është e programuar evolucionarisht për t’u përqendruar te rreziku, edhe kur ai nuk ekziston. Është një mekanizëm mbijetese i lashtë, që sot shpesh shndërrohet në barrë emocionale.
Sistemi ynë nervor aktivizohet më shumë nga mundësia e një kërcënimi sesa nga praninë e tij reale. Truri reagon ndaj imagjinatës po aq fuqishëm sa ndaj rrezikut objektiv.
Ndikimi psikologjik
Shqetësimi i vazhdueshëm krijon një gjendje stresi kronik, ngushton perspektivën, çon drejt lodhjes mendore dhe na zhvendos nga momenti i tanishëm. Edhe kur ngjarjet që frikësohemi nuk ndodhin kurrë, trupi i përjeton ato sikur po ndodhin.
Në këtë kuptim, ankthi shpesh nuk është reagim ndaj realitetit, por ndaj një projekcioni të së mundshmes.
Një thirrje për reflektim
Nëse 85% e frikërave nuk ekzistojnë dhe nëse 97% e shqetësimeve tona nuk kanë pasoja reale, atëherë më e madhe është nevoja për t’i rikthyer vëmendjen qetësisë së brendshme, pranimit dhe perspektivës.
Kjo nuk do të thotë të neglizhojmë rreziqet apo përgjegjësitë, por të kuptojmë se jemi më të fortë se sa mendojmë dhe më të mbrojtur sesa kemi frikë.
Në fund të fundit, shumicën e kohës nuk jemi duke luftuar realitetin, por hijen e frikës që projekton vetë mendja.
