Nga Albert Vataj
Këtë foto e keni hasur edhe më parë. Shpesh ajo është keqkuptuar dhe keqinterpretuar për shkak të formës. Ajo është diçka tjetër thelbësore, shumë më shumë, nga ajo çfarë një mëndje krijuese rreket ta keqpërdorë.
Po, ajo është Shpella Utroba, “Shpella e Mitrës”, një mrekulli e lashtë e fshehur në malet Rodopë të Bullgarisë, është një dëshmi e fuqishme e shpirtit krijues dhe besimeve mistike të njeriut. Ajo është gdhendur me dorë mbi 3.000 vjet më parë, në zemrën e shkëmbinjve, nga fiset trake që banonin këto treva.
E konceptuar për të ngjarë me mitrën e një gruaje, shpella ka një hyrje të ngushtë që simbolizon “kanalin e lindjes” dhe në brendësi të saj ndodhet një altar qendror ku besohet se kryheshin rite të shenjta. Fiset trake, që e adhuronin Nënën Tokë, e përdornin këtë vend si faltore pjellorie, duke kërkuar bekimin e saj për të korrat, lindjet e shëndetshme dhe mbrojtjen e komunitetit.
Ajo që e bën edhe më të jashtëzakonshme këtë shpellë është përputhja e saj diellore. Një herë në vit, rreth mesditës në ekuinoksin e pranverës, një rreze dielli hyn nëpër hyrjen e saj të ngushtë dhe ndriçon murin e pasmë në një mënyrë që ngjan me një akt lindjeje. Ky fenomen tregon jo vetëm mjeshtëri simbolike, por edhe një njohuri të thellë astronomike të banorëve të asaj kohe.
Emri “Utroba” në bullgarisht do të thotë fjalë për fjalë “mitër”, një lidhje e drejtpërdrejtë me kuptimin e shpellës.
Banorët vendas besojnë se shpella rrezaton ende një energji mistike, të lidhur me jetën, rilindjen dhe feminitetin hyjnor.
Forma e saj e brendshme dhe akustika krijojnë një ndjesi të veçantë. Thuhet se zërat brenda tingëllojnë si një jehonë e thellë, si të vinte nga thellësitë e nënës natyrë.
Arkeologët dhe studiuesit e konsiderojnë një nga shenjat më të qarta të një faltoreje trake të dedikuar pjellorisë, një vend ku toka dhe qielli takoheshin nëpërmjet dritës dhe shkëmbit.
Nëse e viziton, ke ndjesinë se po hyn në një hapësirë të shenjtë, ku koha është ndalur dhe ku lidhja midis njeriut dhe natyrës mbetet e gjallë edhe pas mijëvjeçarësh. Shpella Utroba nuk është thjesht një monument i lashtë, por një kujtesë e përjetshme e misterit të jetës dhe fuqisë krijuese të natyrës.
