Albert Vataj
“Ka një lloj trishtimi që vjen nga njohja e tepërt, nga shikimi i botës ashtu siç është në të vërtetë.
Është trishtimi i të kuptuarit se jeta nuk është një aventurë madhështore, por një seri momentesh të vogla, të parëndësishme, se dashuria nuk është një përrallë, por një emocion i brishtë, i përkohshëm, se lumturia nuk është një gjendje e përhershme, por e rrallë, paraqitje e shkurtër e diçkaje që nuk mund ta mbajmë përgjithmonë.
Dhe në këtë kuptim, ekziston një vetmi e thellë, një ndjenjë e të qenit i shkëputur nga bota, nga njerëzit e tjerë, nga vetja.”
Përkufizimi i Virginia Woolf është një meditim i thellë mbi trishtimin që lind nga vetëdija e mprehtë dhe përballja me të vërtetën e zhveshur të ekzistencës. Kjo shtjellë shpirti nuk është thjesht një reflektim filozofik, por një rrëfim i brendshëm, i përshkuar nga një ndjeshmëri që e bën lexuesin të ndalojë dhe të dëgjojë zërin e heshtur të vetmisë.
Në këtë tekst, trishtimi nuk është një emocion i zakonshëm, por një pasojë e pashmangshme e njohjes së thellë. Kur njeriu sheh botën pa iluzione, pa zbukurime, ai kupton se jeta nuk është një epope, por një rrjedhë e thjeshtë momentesh që shpesh nuk mbajnë peshë. Ky është një trishtim i ndriçuar, jo i errët, një trishtim që nuk vjen nga mungesa, por nga tejmbushja me të vërteta.
Dashuria, e zhveshur nga mitet romantike, paraqitet si një emocion i brishtë, që nuk premton përjetësi. Lumturia, po ashtu, nuk është një stacion i qëndrueshëm, por një dritë që shfaqet rrallë dhe shuhet shpejt. Këto zbulime nuk janë pesimiste, por të kthjellta, ato na ftojnë të pranojmë përkohshmërinë si pjesë të natyrshme të jetës.
Vetmia që përshkruhet nga Virginia Woolf nuk është thjesht mungesë e pranisë njerëzore, por një ndjenjë ekzistenciale e shkëputjes, nga bota, nga të tjerët, madje edhe nga vetja. Është një vetmi që lind kur njeriu e sheh veten si një qenie që nuk mund të mbështetet në narrativat e zakonshme për të kuptuar jetën.
Ky tekst është një ftesë për të reflektuar, për të pranuar trishtimin si një formë e lartë e vetëdijes, dhe për të gjetur bukurinë në të vërtetën e zhveshur. Virginia Woolf përçon kësisoj një solemnitet që nuk kërkon zgjidhje, por mirëkuptim. Një tekst që nuk flet për të ikur nga vetmia, por për ta banuar atë me dinjitet dhe ndjeshmëri, me veten më të thellë dhe më të gjithëpranuar.
