Nga Albert Vataj
Kur përmendet Gian Lorenzo Bernini, mendja të shkon menjëherë tek kolonat madhështore të Shën Pjetrit, tek shfryrja mistike e “Ekstazës së Shën Terezës” apo tek gjallëria e çuditshme e bustit të Costanza Bonarelli. Vepra të tilla përfaqësojnë kulmin e barokut dhe e ngjisin Berninin në panteonin e mjeshtërve të përjetshëm. Megjithatë, mes këtyre kryeveprave, ka një skulpturë që flet ndryshe: më intime, më e brishtë dhe më e ngarkuar shpirtërisht. Ajo është Salvator Mundi, busti i Krishtit që mjeshtri krijoi në vitet e fundit të jetës, si një lloj testamenti i heshtur i besimit dhe i artit të tij.
Në vitin 1680, kur koha e jetës së tij po shkonte drejt mbylljes, Bernini, gjeniu i skulpturës baroke, krijoi këtë bust të jashtëzakonshëm të Krishtit – Shpëtimtarit të Botës. Figura e Krishtit me dorën e hapur, një gjest bekimi dhe mbrojtjeje, është një shfaqje e fuqisë shpirtërore dhe e mjeshtërisë së lartë artistike që Bernini mbajti deri në moshën 81-vjeçare, vetëm një vit para se të mbyllte sytë.
Ky bust, i gdhendur fillimisht për devocion dhe ruajtur në Romë, për një kohë të gjatë u mbajt si origjinali i padiskutueshëm. Por historia e tij u ndërlikua kur një kopje e shkëlqyer, sot e vendosur në Katedralen e Sées, në Normandi, nisi të ngatërrojë gjurmët e autorësisë. Kjo vepër, e cila konsiderohet pa dyshim si më e mira nga dy kopjet që i atribuohen mjeshtrit, u bë burim debatesh të gjata mes historianëve të artit.
Pasardhës i kësaj historie është Pierre Cureau de la Chambre, mik i afërt i Berninit, adhurues i madh i artit të tij dhe Abat i Saint-Barthélemy, kishës së Pallatit Mbretëror të Parisit. Pas vdekjes së mjeshtrit, ai porositi një kopje të bustit nga një autor i panjohur, ndoshta vetë nga punishtja e Berninit. Kjo vepër u mbajt për vite të tëra me xhelozi e devocion nga Cureau, duke i lënë studiuesit e artit në një mjegull hamendjesh mbi identitetin e origjinalit.
Salvator Mundi i Berninit, i ruajtur mes origjinalit dhe kopjeve, mbetet një testament i fundit i madhështisë krijuese të artistit. Ai nuk është vetëm një bust i Krishtit, por një dorë e gdhendur prej mermeri që shtrihet për të bekuar, për të mbrojtur dhe për të kujtuar se arti, edhe kur lind në moshën e pleqërisë, ka fuqinë të mbajë gjallë shpirtin e pavdekshëm të njeriut.
