Nga Albert Vataj
Ai është më pak i famshëm se shumë e shumë të tjerë, që pushtojnë pamëshirshëm çdoditshmërinë tonë, atë virtual dhe mediatik. Për të flitet pak, vetëm kur përbën lajm, lajm sipas logjikës së alarmit dhe bujës, jo përpjekjeve dhe sfidave që përbëjnë lëndën e përditshmërisë së punës së tij.
Shkodra ka patur në kujtesën e saj historike personalitete në fushën e mjekësisë, dhe Dr. Luan Dragusha është tregues i vijimësisë së kësaj tradite, i pasurimit të saj, në shërbim të qytetarëve, atyre që luftojnë me vdekjen, jo vetëm të skalitjes emrave në pllakatin e memories kolektive.
Historia e Dr. Luan Dragushës është më shumë se rrëfimi i një kardiologu të suksesshëm. Ajo është një pasqyrë ku përplasen dy realitete: bota që shpërblen dijen, përkushtimin dhe profesionalizmin, dhe vendi amë që shpesh i sheh me dyshim ata që kthehen për të kontribuar. Nga sallat e Cleveland Clinic, aty ku zemra e mjekësisë botërore rreh me ritmin e inovacionit, deri tek korridoret e Spitalit Rajonal të Shkodrës, ku mungesat shpesh bëhen pengesë për jetën, Dragusha përfaqëson kontrastin mes së mundshmes dhe së pamundshmes. Ai është shembull i mjekut që ka provuar lavdinë e suksesit ndërkombëtar, por edhe hidhësinë e një sistemi vendas të zhytur në burokraci, hezitim dhe shpesh mosbesim.
Dr. Luan Dragusha, kardiolog me origjinë nga Shkodra, është një ndër ato figura të rralla që mbajnë në vetvete dy botë: shkëlqimin e karrierës ndërkombëtare dhe përballjen e përditshme me realitetin shpesh të ashpër të vendit të tij. Formimi i tij në Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe pjesëmarrja në ekipin e famshëm të Cleveland Clinic, një nga qendrat më të specializuara në botë për mjekësinë kardiovaskulare, e bënë atë të spikasë si një zë i besueshëm dhe një duar mjeshtërore në kirurgjinë ndërhyrëse të zemrës.
Një nga rastet që la gjurmë në opinionin publik ndërkombëtar ishte ndërhyrja e tij mbi një paciente amerikane 88-vjeçare, ku u implantua me sukses një valvul e re kardiake. Jo vetëm që procedura i shpëtoi jetën, por, siç theksoi vetë Dr. Dragusha, i dha pacientes shpresën për të festuar shekullin e jetës së saj. Ky rast u lexua si simbol i fuqisë së shkencës mjekësore, por edhe i humanizmit që mjeku mbart me vete kur e kthen përvojën e tij në dhuratë për pacientin.
Pas një karriere të konsoliduar jashtë kufijve, ai vendosi të rikthehej në Shqipëri, duke e parë këtë hap si detyrim moral ndaj vendlindjes dhe si përpjekje për të sjellë një standard të ri në shërbimin publik shëndetësor. Rikthimi i tij në Spitalin Rajonal të Shkodrës përbën një prej kapitujve më të rëndësishëm të këtij rrugëtimi. Aty, Dr. Dragusha ishte pjesë e ekipit që realizoi koronarografinë e parë në këtë spital, një ngjarje historike që hapi një epokë të re në trajtimin e pacientëve kardiakë në veri të vendit. Ky hap, përtej suksesit teknik, shënoi edhe një ringjallje besimi tek mjekësia shqiptare, një dëshmi se përtej mungesave dhe vështirësive, ishte e mundur të bëheshin gjëra të mëdha.
Por realiteti vendas shpesh ka një fytyrë tjetër. Në vitin 2018, Dr. Dragusha u përfshi në një hetim të prokurorisë lidhur me blerjen e pajisjeve mjekësore për kabinetin e hemodinamikës. Ai dhe disa kolegë u akuzuan për tejkalim të nevojave reale në kërkesat për materiale mjekësore. Kjo çështje, më shumë sesa një hetim individual, u shndërrua në një test për mënyrën se si sistemi shqiptar i trajton profesionistët e diasporës kur ata kthehen për të kontribuar. Debati publik që u hap nxori në pah një realitet të hidhur: shpesh, vendi që më së shumti ka nevojë për ekspertizën e tyre, është njëkohësisht vendi që u vendos atyre pengesa burokratike, mosbesim dhe paragjykime.
Rasti i Dr. Dragushës mbetet një reflektim i madh mbi marrëdhënien mes diasporës dhe vendit amë. Ai ngre pyetje që shkojnë përtej historisë së tij personale:
Si mund të kanalizohet në mënyrë të qëndrueshme ekspertiza e mjekëve shqiptarë të formuar jashtë vendit?
A është sistemi shëndetësor dhe institucional i gatshëm të përqafojë ndryshimet që ata sjellin, apo e sheh atë si një kërcënim për status quo-në?
Si mund të mbrohet integriteti profesional dhe etik i një mjeku në një ambient ku burokracia shpesh e mbyt inovacionin dhe shpirtin e shërbimit?
Në fund, figura e Dr. Luan Dragushës mbetet një histori e gjallë për kontrastin e madh mes botës që shpërblen përkushtimin dhe kompetencën, dhe realitetit të një sistemi që shpesh i vë në pikëpyetje ata që guxojnë të ndryshojnë rrjedhën e tij. Është një histori që na fton të mendojmë: a dimë të vlerësojmë ata që kthehen për të na dhënë më të mirën e tyre, apo i pengojmë derisa i shtyjmë sërish drejt largimit?
Ai lufton çdo ditë, jo por të dëshmuar mbi betejat që ai fiton, por për të treguar se sa prioritar dhe i rëndësishëm është misioni i tij, shanset që ai promovon për të shpëtuar jetë, për të mbajtur zemra në punë, por edhe për të treguar se me pasion dhe përkushtim, me vetëbesim dhe talent mund të shënohen arritje në mjekësinë shqiptare, edhe pa patur nevojë për publicitet politik.
