Edhe pse “Oda Podcast” u lind si një pasurim i fjalës së shkruar, unë vendosa t’i qëndroj besnik asaj që besoj, fjalës. Të bëj siç kam bërë dhe do të bëj gjithnjë, kur diçka origjinale dhe e sinqertë, jashtë konformizmave dhe kufizimeve, vjen, vjen si një mundësi për ta pasuruar botën përmes komunikimit, për të fshirë kufijtë kohorë dhe gjeografik, duke ju përgjigjur një thirrje për zgjim dhe ardhje, për prani dhe mall, për fjalën dhe heshtjen, për dëlirësinë dhe mirësinë.
Emigrimi është një ligjësi universale e kohëve moderne, një shtegtim i dhimbshëm, por i domosdoshëm, drejt një tjetër të sotme dhe një tjetër të ardhme, të cilat vendlindja, për shumë arsye, nuk mundi t’ua ofronte bijve të saj. Shqiptarët, si gjithë popujt e tjerë, u shpërndanë nëpër botë në kërkim të fatit, gjetën gjithçka që u mundësoi bota e re, por kurrë atë që mbush shpirtin me mall, zemrën me dashuri, sytë me lot dhe kujtesën me pritje.
Në këtë boshllëk shpirtëror, në këtë nevojë për t’u lidhur ndërmjet nesh, me zë dhe figurë, lindi “Oda Podcast”, një nismë që ka nisur rrugtimin e vet të mallshëm, që synon të japë zë atij zëri që shpesh mbetet i pashprehur, të ngrohë atë shpirt që kërkon përjetim, të qetësojë atë zemër që troket me mall për të thirrur kujtesën.
Katër zemra, tre zëra dhe vullnete përplot dritë e buzëqeshje, mirësi dhe pozitivitet, Gjoana, Mark, Manjola dhe Elvis, u bënë bashkë për të hapu këtë Odë moderne shqiptarie, ku kujtimet bëhen bashkudhëtarë dhe ku historia ndërtohet episode pas episodi, mysafir pas mysafiri, si një testament i gjallë i diasporës shqiptare.
Migjeni dikur shkruante: “… mallit s’ka mal që i del përpara”, dhe pikërisht ky mall është frymëzimi që ushqen këto zëra dhe zemra që ftojnë në këtë Odë. Çdo bisedë është një dëshmi se mallin nuk e mposht as largësia, as koha, por vetëm e kthen në një burim drite dhe bashkimi.
Në një kuptim më të gjerë, kjo Odë është ajo që Rainer Maria Rilke e quan “shtëpia e shpirtit” kur shprehet se “Atdheu i vërtetë i njeriut është fëmijëria e tij.” Në çdo episod, rikthimi i kujtimeve është një udhëtim prapa tek fëmijëria, tek zëri i prindërve, tek lagjja dhe oborri i shtëpisë, tek vendi që nuk shuhet kurrë nga kujtesa.
Ismail Kadare do të shprehej se “malli për atdheun është një nga format më të thella të dashurisë njerëzore”. Kjo dashuri është forca e padukshme që e bën “Oda Podcast” të mos jetë vetëm një program, por një ritual i kujtesës kolektive.
Në çdo episod, përmes mysafirëve të zakonshëm me histori të jashtëzakonshme, ndodh ajo magjia e kthimit tek rrënjët, tek pragu i shtëpisë, tek syri i nënës që pret, tek dashuria e babait që s’harrohet, por edhe tek sfidat dhe përpjekjet që ngadhënjyen për të përmbushur ëndrrat dhe për ta krenuar shqiptarinë. Siç shprehej Faik Konica: “Shqipëria është atdheu ynë, kudo që të shkojmë, ajo shkon me ne”.
Kahlil Gibran, poeti i madh libanez që e përjetoi diasporën, ka thënë: “Ju keni atdheun ku lindët, por ai nuk është asgjë pa atdheun që jeton brenda jush.” Dhe pikërisht ky është thelbi i “Oda Podcast”: të mbajë gjallë atdheun që jeton brenda nesh, edhe kur jemi larg tij.
Ky projekt nuk erdhi për famë, por për nevojë: nevojën e bashkimit dhe komunikimit, thjeshtësisht dhe modestisht. Milan Kundera thoshte: “Lufta e njeriut kundër pushtetit është lufta e kujtesës kundër harresës.” Po kështu, lufta e diasporës kundër largësisë është ruajtja e kujtesës, e gjuhës, e historisë, një betejë e heshtur që “Oda Podcast” e lufton me fjalë dhe kujtime.
Nuk është rastësi që kjo iniciativë lindi pikërisht në Miçigan, djep i hershëm i diasporës shqiptare në Amerikë, një komunitet i konsoliduar dhe i veçantë, që e ka mbajtur gjallë shqiptarinë përmes gjuhës, zakoneve, traditave e identitetit të trashëguar brez pas brezi. Ernest Koliqi, në një nga thëniet e tij më të famshme, pohonte: “Gjuha asht atdheu vetë.” Dhe në çdo episod, kjo gjuhë ringjallet, bëhet urë që lidh largësinë me afërsinë.
Të udhëhequr nga fryma e Nënë Terezës – “të bëjmë gjëra të vogla me dashuri të madhe” – këta katër vullnete kanë hapur një derë ku të gjithë janë të mirëpritur, një Odë që është njëkohësisht kujtesë dhe frymë, histori dhe përjetim, fjalë dhe shpirt.
“Oda Podcast” është, në thelb, një shtegtim malli dhe dashurie për atdheun, një testament i gjallë i shqiptarisë që jeton larg, por rreh fort me zemër shqiptare kudo që ato janë.
Ju uroj episode pafund, “Oda Podcast”, zë, fjalë, sinqeritet dhe përkorje, dashuri dhe pozitivitet, që ta dëgjojmë zëshëm mallin dhe frymshëm dashurinë për gjithçka udhërin ju në këtë shtegtim shqiptarie.
