Nga Albert Vataj
“Flirti”, tablo e vitit 1880 e Pierre Outin, është më shumë se një pikturë: është një fragment i kristalizuar i jetës, një çast i dridhshëm i intimitetit njerëzor, ku jeta e përditshme merr formën e një ceremoniali të heshtur, të veshur me ngjyra, dritë dhe fisnikëri. Në telajon e tij, gjesti i butë dhe shikimi i fshehtë bëhen poezi; heshtja e ëmbël e dy personazheve është një prozë e brendshme, që flet me më shumë forcë se fjalët. Çdo penelatë është si një rrahje e shpejtuar zemre, një fërgëllimë e shpirtit të ndaluar në kufirin mes tundimit dhe mirësjelljes.
Outin, i ushqyer me kulturën akademike të mësuesit të tij Cabanel dhe i ndikuar nga bohemia e Nouvelle Athènes ku u përzie me Manet, Pissarro e Goeneutte, arriti të krijojë një gjuhë vizuale që kombinon finesën akademike me frymën e lirë të modernitetit. Ai nuk e sheh flirtin si një trill të shkujdesur, por si një skenë të dramatizuar estetikisht, një duel të heshtur mes pasionit dhe hijes së tij, të bërë pjesë të artit.
Në këtë pikë, “Flirti” i tij qëndron në dialog me veprat e bashkëkohësve të tij:
Me James Tissot, i cili në tablotë e tij të parisienëve dhe londinezëve të sofistikuar, përjetëson të njëjtën lojë të heshtur mes erotikes dhe së hijshmes, por në një kornizë më të mbyllur shoqërore. Tissot e sheh flirtin si pjesë të kodit social të borgjezisë së kohës.
Me Giovanni Boldini, mjeshtër i portretit të grave elegante, ku loja e syve dhe gjestet e rafinuara shndërrohen në një vallëzim sensualiteti. Boldini i jep flirtit një ritëm më të shpejtë, një vibrim jetësor që ndez çdo figurë të tij.
Me Édouard Manet, i cili në mënyrë më të guximshme e sheh afërsinë mashkull–femër si provokim dhe përplasje me moralin e kohës. Te Manet-i flirtimi shpesh merr trajtat e një sfide, ndërsa te Outin mbetet një melodi delikate, një insinuatë e ëmbël.
Outin është më i butë, më i përmbajtur, më lirik. Tek ai flirti nuk është as provokim, as sfidë, por një poezi e çastit të dridhshëm, një “teatër i heshtur” ku rolet luajnë me dinjitet dhe hijeshi. Ai nuk ndjek dramatizimin, por harmoninë e ndjenjës.
Në këtë mënyrë, “Flirti” nuk është thjesht një pikturë që përshkruan një situatë intime, por një dëshmi e një epoke që e ngriti në art gjestikulacionin, fjalën e pashprehur, kodin e fshehtë të dashurisë dhe të tundimit. Është një testament i finesës franceze të fund-shekullit XIX, kur arti, mes akademizmit dhe modernitetit, dinte të shndërronte edhe gjërat më të vogla e të përkohshme në përjetësi të hijshme.
