Nga Albert Vataj
PO kjo është edhe pse secili në mënyrën e vet rreket ta “shpëtojë” veten nga një ndëshkim kaq i pamëshirshëm i ligjësisë së jetës…
“Por më thuaj, a mund të durojë një person kaq shumë dhimbje pa bërtitur? “Pa u shkatërruar? A mund të mbajë njeriu në zemrën e tij kaq shumë vetmi, kaq shumë frikë dhe të qëndrojë akoma sikur asgjë nuk ka ndodhur? A nuk është e çuditshme se si mund të buzëqeshim ndërkohë që digjemi brenda? Si mund ta përshëndesim njëri-tjetrin ndërkohë që jemi duke vdekur ngadalë?
Shiko përreth teje… të gjithë mbajnë maska, të gjithë fshehin pas syve të tyre një histori që nuk guxonin ta tregonin, një plagë që nuk mund ta dëgjonin. Miku im, ne nuk jetojmë; ne i luajmë rolet tona shkëlqyeshëm deri në fund, dhe kur bie perdja, askush nuk i dëgjon duartrokitjet… askush nuk e mban mend. ”
Ky përkufizim i jashtëzakonshëm është si një pasqyrë e shpirtit njerëzor të çarë mes skenës dhe prapaskenës. Ai është Dostoyevskian në thelb, sepse e zhvesh njeriun nga çdo iluzion, duke e vendosur përballë një të vërtete të patjetërsueshme. Njeriu nuk është vetëm qenie që jeton, por aktor luan dramën e tij tragjik-komike dhe e përjeton në çdo ind dhe nerv, në çdo gulç dhe ofsham. Dhimbja, vetmia, frika, këto nuk shuhen, por maskohen, derisa shfaqja e jetës të mbarojë.
Këtu qëndron madhështia e këtij vizioni. Në një botë ku të gjithë luajnë rolet e tyre, buzëqeshja është një petk i stolisur, përshëndetja një replikë, kurse heshtja, tragjedia e vërtetë. Dhe ironia më therëse është se, ndryshe nga teatri ku të paktën pret duartrokitje, në dramën e jetës nuk ka as spektatorë të kujdesshëm, as memorie që të përkujtojë vuajtjen tonë, dhimbjen tënde apo t’i lagen faqet nga lotët e tu.
Ky përkufizim është një homazh i errët ndaj aftësisë së njeriut për të duruar të padurueshmen, për të fshehur zjarrin nën hirit e buzëqeshjes, për të bërë nga dhimbja një rol të shndritshëm, ndonëse pa publik. Një manifest për tragjedinë e fshehur që secili bart dhe që, megjithëse nuk e ndan dot, e bën të duket si pjesë e një skenografie të përbashkët.
Një Dostoyevsk i thënë me fjalët e ditës, por me të njëjtën peshë të përjetshme: drama e njeriut nuk është ajo që shfaq, por ajo që nuk guxon të tregojë kurrë, ajo që duke u’a fshehur të tjerëve, besojmë se nuk i’a bëjmë të pranishme as vetes.
Albert Vataj See less
