Nga Albert Vataj
Urimet për Natasha Lakon, sot në ditëlindjen e saj, jo domosdoshmërisht duhet të kalojnë përmes ndonjë ceremonialiteti të llamburitur dritimesh inkandeshente, apo nën ndonjë kapardisje solemne. Jo, thjeshtë më fjalë zemre të mëkuara në dritë, me shpirtjen e dëshirimeve të blatuara asaj zonjë, që erdhi si poete dhe jeton poetikisht çdo ditë, duke treguar me zë, zemër dhe angazhim, se ajo ka ardhur në përmbushjen e misionit të gruas, duke mos ndaluar për asnjë moment së bëri gjithçka me zemër.
Në këtë ditë të bekuar, ku kujtesa e letrave shqipe ndalet për t’u përulur përpara një emri që e ka shkruar me dritë e revoltë poezinë dhe femrës që ka ardhur për t’i dhënë një shërbesë të vyer mirësisë. Me përulësi dhe mirënjohje, i drejtohem asaj, Natasha Lakos, poetes, skenaristes, publicistes dhe gruas që sfidoi me kurajo e kulturë kohët që i takuan, dhe tashmëritë që tambëlsisht mëkon, faleminderit.
Në letrat shqipe, zëri i saj është origjinal, sic mbetet unik edhe në zhanrin e skenarit dhe në publicistikë. Do ta kishe të pamundur të bëje dallimin se ku nis poetja udhën e shkëlqimtë të përfaqësimit të traditës shqiptare të magjisë së fjalës, ku vijon me angazhimin e saj si skenariste, dhe mahnit me publicistikën e saj, të larmishme dhe të dritur në dije. Kudo ku ajo ofroi prani, përfshirje dhe blatim shpirtëror, nisi dhe u përmbush si një mision, si një ngulmim i epërm i saj për të dhënë më të mirën.
E lindur në Korçën e kulturës më 1948, Natasha Lako u bë një ndër zërat më të fuqishëm dhe origjinal të poezisë bashkëkohore shqiptare, duke e bërë fjalën një akt të guximshëm të shpirtit dhe ndërgjegjes. botoi vëllimin e parë poetik “Marsi brenda nesh”, 1971. Në po këto vite, poezia e saj përkthehet si pjesë e vëllimeve të para antologjike të poezisë shqipe në gjuhë të huaj.
Është autore e vëllimeve me poezi, si: “Marsi brenda nesh” 1972; “E para fjalë e botës”, 1979; “Këmisha e pranverës”, Prishtinë 1982; “Yllësia e fjalëve”, Tiranë 1986; “Natyrë e qetë”, Tiranë 1990; “Thesi me pëllumba”, Tiranë 1995; “Stinët e jetës”, roman, Tiranë, 1976; “Këmbë dhe duar”, me 1998; Përkthimi i nobelistit suedez Tomas Transtromer “Perandoria e barit” 2002; vëllimi” Lëkura e ujit,”2005; “Energjia filmike” ese, 2006; Qielli i lënë përgjysmë”, 2011; Ribotim i vëllimit të Tomas Transtromerit, “Stinët e jetës”, roman dhe ”vëllimi “Kunderperfytyrimi” 2016. Libri me esse “Njeriu si një tjetër”
Krijimtaria letrare e Lakos e pasur me vlera të veçanta artistike është përkthyer në disa gjuhë si dhe është përfshirë në antologji poetike botërore.
Përderisa, ndër skenaret e filmave të cilët vulosën në ekran periudha të rëndësishme të historisë kombtare shqiptare, janë: “Mësonjtorjja’, “Një emër mes njerëzve”, “Fjalë pa fund”, “Muri i gjallë”, “Partizani i vogël Velo”, “Rruga e lirisë”, “Një vit i gjatë”, “Plumba perandorit”, “I paharruari”, “Fletë të bardha”, “Lule të kuqe-lule të zeza”, “Përcjellja, Vangjush Furxhiu, “shkronjat e pavarësisë, (Kongresi Manastirit) “Të fala Ndreke Luca”, “Koha e pelikules” (Xhanfise Keko). Rikard, (Ljarja).
Në këtë ditëlindje, le të përulemi me respekt përballë një gruaje që ka ditur të jetë një mirësi që ka mëkuar me zemër, të shkruajë me shpirt dhe të madhështojë me fjalë.
