Albert Vataj
Një tërmet që ndodhi më 28 dhjetor 1908 në Sicili dhe Kalabri, me magnitudë 7.1, shkatërroi pothuajse plotësisht qytetet e Messinës dhe Reggio Calabrias. Rreth 157,000 jetë u humbën, sepse shumica e njerëzve ishin në gjumë dhe u vranë menjëherë, ose mbetën të gjallë nën rrënojat e shtëpive të tyre që u shembën mbi ta. Si pasojë e tërmetit, një cunam 12 metra i lartë goditi Messinën, duke shkaktuar edhe më shumë shkatërrim dhe vdekje.
Ky monument është një homazh për një nënë dhe fëmijën e saj, viktima të këtij tërmeti shkatërrimtar. Nëna, që shihet duke kapur çarçafin e shtratit, duket se po e ushqente me gji foshnjën e saj kur ndodhi fatkeqësia.
Ky monument, i njohur si “Messina Mother & Child”, shpreh një histori tronditëse dhe të përjetshme të dhimbjes dhe humbjes. Ai ngërthen një moment të tmerrshëm, ku jeta dhe vdekja përplasen në mënyrën më brutale, pa paralajmërim, duke sjellë një dramë të pandalshme. Ajo që është paraqitur në skulpturë nuk është vetëm figura e një nëne që ushqen foshnjën e saj, por një imazh që bëhet universale përmes tërmetit dhe shkatërrimit që preku gjithçka. Në trupin e tyre, secili detaj skulptural — nga gishti që kap çarçafin deri tek rrënojat që i rrethojnë — flet për një tragjedi të përbashkët, të ndarë nga kohë dhe hapësirë, por gjithnjë të pranishme.
Nëna, në këtë çast të pafat, nuk është vetëm një figura që po ushqen një jetë të re; ajo është një simbol i qëndresës dhe dashurisë që s’ka mundur të mbijetojë përballë pafuqisë që shkakton natyra. Kjo është një përmbledhje e tragjedisë njerëzore, ku po aq e fuqishme është dashuria si dhe shkatërrimi. E papritur dhe e menjëhershme, vdekja ka marrë jetën e këtyre dy individëve në një moment që nuk njihte mëshirë.
Të dy figurat janë të mbyllura brenda një kohë që nuk njeh periudha. Ky moment ngrihet si një kujtesë për të gjithë ata që nuk kishin mundësi të shpëtonin nga një fatkeqësi që erdhi në një çast kur askush nuk mund ta parashikonte. Ata janë të fiksuar në këtë moment të përjetshëm, të ngrirë në një shprehje, për t’u bërë përjetësisht simbol i çdo humbjeje të papritur që historia ka regjistruar. Trupi i nënës dhe i fëmijës bëhet fushë beteje që përjetëson dhimbjen dhe humbjen kolektive, duke na kujtuar se çfarë mund të ndodhë kur një botë e tërë përplaset me fatin në mënyrën më të dhunshme.
Gjithashtu, figura e gurit që duket të përfaqësojë një kafka, e bën këtë monument akoma më të fuqishëm në mesazhin që ajo jep. Ai nuk është vetëm një përshkrim i një tragjedie të individëve të veçantë, por një paralajmërim për përmasat universale të vdekjes dhe shkatërrimit. Kjo lidhje e brishtë mes nënës dhe fëmijës, e ruajtur në gur, bën thirrje për një reflektim mbi çmimin që shpesh e paguajmë kur jeta përballet me fuqinë e natyrës dhe të vdekjes, duke na kujtuar se asnjë jetë nuk është e mbrojtur nga tragjedia që mund të përfshijë çdo moment të jetës.
Në fund, ky monument është më shumë se një kujtim për një ngjarje të trishtuar. Ai është një manifestim i të gjithëve, që do të duhej të përballen me përballjen e jetës dhe vdekjes, dhe mbi të gjitha, me pasojat e mosnjohjes së kufijve të natyrës dhe forcave të saj. Nëna dhe fëmija nuk janë vetëm individë të humbur në kohë, por edhe përfaqësues të gjithçkaje që ka humbur nën peshën e një katastrofe që kurrë nuk mund të parandalohet.
