Albert Vataj
Oscar Wilde, mjeshtër i fjalës dhe shpirt i lirë, ngre një dallgë përzgjedhjeje që godet thellë në ndjeshmërinë njerëzore kur thotë: “Të vetmit njerëz me të cilët do të doja të isha tani janë artistët dhe njerëzit që kanë vuajtur, ata që e dinë se çfarë është bukuria dhe ata që e dinë se çfarë është trishtimi, askush tjetër nuk më intereson.”
Kjo thënie, më shumë se një përkufizim, është një shpallje e besimit të tij estetik dhe moral.
Në këtë pohim nuk ka asgjë të rastësishme. Wilde nuk zgjedh njerëz të fuqishëm, të suksesshëm apo të përshtatur me normat. Ai përqafon dy kategori që shpesh qëndrojnë në margjinat e botës, artistët dhe ata që kanë vuajtur. Të dyja këto përvoja e thellojnë njeriun dhe e bëjnë më të ndjeshëm ndaj jetës, ndaj brishtësisë së saj dhe ndaj thelbit që fsheh pas fasadave.
Artistët nuk janë vetëm krijues të bukurisë, por dëshmitarë të saj. Ata e shohin botën me sy që kërkojnë kuptim, që çajnë përtej sipërfaqes. Ndërsa të vuajturit, ata që janë përballur me humbjen, me dhembjen, me shpresën që tretet dhe me vetminë, mbartin në vete një urtësi që nuk mësohet në libra, por në plagë.
Wilde i vë këta dy botë në një bashkësi, sepse sipas tij, është e pamundur të kuptosh bukurinë në thellësi, pa e njohur trishtimin. Bukuria e vërtetë nuk është vetëm një formë, një simetri, por një ndjenjë që ngjall mall, dhembshuri, mirënjohje, ndjenja këto që lindin më së shumti pas vuajtjes.
Ai refuzon të jetë mes njerëzve që s’e njohin këtë thellësi, që nuk kanë përjetuar as artin, as dhimbjen. Për Wilde-in, këta janë njerëz që s’mund të kuptojnë as jetën, as atë që është më e shenjta në të, ndjeshmërinë.
Në një kohë kur suksesi shpesh matet me ftohtësi dhe distancë nga emocioni, thënia e Wilde është një thirrje për të rizbuluar ndjeshmërinë si virtyt. Të jesh i lidhur me artin dhe vuajtjen, të ndjesh bukurinë dhe trishtimin, është të jesh më afër natyrës së vërtetë të njeriut.
Foto: Oscar Wilde në vitin 1882, nga Napoleon Sarony.
