Albert Vataj
Nakano Takeko, një nga figurat më të ndritura dhe më të guximshme të historisë japoneze, mbetet një emër që mishëron trimërinë, vendosmërinë dhe nderin samurai në formën e tij më fisnike. E lindur në prill të vitit 1847 në Edo – sot Tokio – Takeko ishte vajza më e madhe e një familjeje me rrënjë të thella samuraish: babai i saj, Nakano Heinai, ishte zyrtar në domenin Aizu, ndërsa nëna, Kōko, bija e një samurai, e rriti vajzën në një ambient që ndërthurte disiplinën me dijen dhe nderin.
Që në moshë të re, Takeko tregoi një prirje të jashtëzakonshme për mësim dhe stërvitje. Ajo u edukua në kaligrafi, letërsi klasike kineze dhe japoneze, dhe sidomos në artet marciale – fushë në të cilën ajo do të shkëlqente. Ajo mori certifikim në stilin e shpatës Itto-ryu dhe më vonë u bë instruktore e armës tradicionale naginata, një armë e përdorur prej shekujsh nga gratë luftëtare. Aftësitë e saj e bënë të dallueshme dhe u adoptua nga mjeshtri i saj, Akaoka Daisuke, i cili e çoi në Aizu, ku ajo u vendos si mësuese dhe trajnere e brezit të ri, përfshirë edhe motrën e saj të vogël.
Por ishte Lufta Boshin ajo që e shndërroi Takekon në një figurë legjendare. Në vitin 1868, gjatë betejës së përgjakshme të Aizus – një nga aktet më dramatike të konfliktit civil mes shogunatit Tokugawa dhe forcave perandorake të Perandorit Meiji – Takeko doli vullnetarisht në fushëbetejë, ndonëse gratë nuk pranohej zyrtarisht të merrnin pjesë. Ajo formoi dhe komandoi një njësi të pavarur grash luftëtare, e njohur si “Joshitai” apo “Ushtria Femërore”, e cila hyri në histori për heroizmin dhe vetmohimin e saj.
E veshur me kimono dhe e armatosur me naginatën, Takeko udhëhoqi gratë e saj në një betejë të pabarabartë kundër një ushtrie të organizuar e të pajisur më mirë. Ajo vrau dhjetëra ushtarë me duart e saj, duke u bërë emblemë e rezistencës së dëshpëruar por të lavdishme të Aizus. Gjatë përleshjeve, ajo u plagos rëndë në gjoks nga një plumb. Në çastet e fundit, me një ndërgjegje të mprehtë për nderin samurai dhe frikën se trupi i saj mund të përdhosej nga armiku, i kërkoi motrës së saj Yūko që t’i priste kokën dhe ta varroste. Kështu u bë. Ajo u varros nën një pishë në tempullin Hokai-ji, në prefekturën Fukushima, me naginatën pranë, si simbol i përjetshëm i trimërisë së saj.
Sot, Nakano Takeko përkujtohet çdo vit gjatë Festivalit të Vjeshtës Aizu, ku vajza të veshura me kimonot tradicionale dhe të armatosura me naginata marshojnë në nder të saj, rikujtues i një trashëgimie që nuk zbehet. Historia e saj nuk është thjesht një kapitull i mbyllur i epokës samuraike – ajo është një frymëzim i gjallë për guximin e grave, për forcën në sfidat e pamundura, dhe për nderin që s’njeh kufij gjinie apo kohe.
Nakano Takeko (中野 竹子), e lindur në prill të vitit 1847 në Edo (Tokio e sotme), ishte një grua me guxim dhe disiplinë të jashtëzakonshme, trashëgimia e së cilës është e endur thellë në strukturën e historisë japoneze. Si vajza më e madhe e Nakano Heinai, një kontabiliste për Domenin Aizu, dhe Nakano Kōko, ajo u rrit në një familje samurai që vlerësonte besnikërinë, nderin dhe arsimin. Krahas vëllezërve dhe motrave të saj më të vegjël, Nakano Toyoki dhe Nakano Yūko, Takeko u rrit në një mjedis ku përsosmëria intelektuale dhe ushtarake festoheshin në mënyrë të barabartë. Prejardhja e saj familjare, e lidhur me një traditë të gjatë shërbimi ndaj Domenit Aizu, i nguliti asaj një ndjenjë të palëkundur detyre.
Që në moshë të re, Takeko demonstroi inteligjencë dhe vendosmëri të jashtëzakonshme. Në moshën pesëvjeçare, ajo kishte mësuar përmendësh Ogura Hyakunin Isshu, një antologji klasike të poezisë japoneze, një arritje që nxori në pah intelektin e saj të mprehtë dhe aftësinë për disiplinë. Babai i saj, duke njohur potencialin e saj, siguroi që ajo të merrte jo vetëm një arsim tradicional në kaligrafi dhe letërsi, por edhe trajnim në artet marciale – një gjë e rrallë për gratë e kohës së saj. Udhëtimi i saj në stërvitjen marciale do të vendoste themelet për trashëgiminë e saj si një nga onna-musha (luftëtare femra) më të famshme të Japonisë.
Takeko filloi stërvitjen e saj në artet marciale nën tutelën e Akaoka Daisuke, një instruktore e shquar në Domenin Aizu. Ajo u specializua në naginata, një armë tradicionale japoneze me shkop që shoqërohet me luftëtaret femra, dhe përparimi i saj ishte i shpejtë dhe i jashtëzakonshëm. Në moshën gjashtëmbëdhjetë vjeç, gjatë një seance stërvitjeje që kishte filluar si çdo tjetër, Takeko e sfidoi Akaokën në një ndeshje sparingu. Dueli tërhoqi vëmendjen e bashkëmoshatarëve të saj dhe studentëve të tjerë. Kundër të gjitha parashikimeve, ajo e mundi mentorin e saj me një shfaqje precizioni dhe teknike që i la të gjithë të mahnitur. Kjo fitore shënoi një moment vendimtar në jetën e saj, duke çimentuar reputacionin e saj si një artiste e jashtëzakonshme marciale. Akaoka, duke njohur talentin e saj të jashtëzakonshëm, e adoptoi atë, një gjest i rrallë dhe i nderuar që e ngriti statusin e saj dhe i dha asaj mundësinë për të mësuar të tjerët.
Si një grua e re, aftësitë marciale dhe intelektuale të Takekos i dhanë asaj një pozicion si instruktore dhe sekretare e gruas së daimyo-s të Domenit Niwase në Provincën Bitchū. Ky rol pasqyronte staturën e saj në rritje brenda shoqërisë samurai dhe aftësinë e saj për të lundruar si në aspektet marciale ashtu edhe në ato diplomatike të përgjegjësive të saj. Gjatë kësaj kohe, ajo jo vetëm që trajnoi të tjerët në artin e naginatës, por shërbeu edhe si një këshilltare e besuar. Megjithatë, ndërsa jeta e saj në Niwase filloi të lulëzonte, baticat e historisë sollën një stuhi që do të ndryshonte rrjedhën e jetës së saj përgjithmonë.
Në vitin 1868, shpërtheu Lufta Boshin, duke e zhytur Japoninë në një konflikt civil midis shogunatit Tokugawa dhe forcave perandorake që kërkonin të rivendosnin pushtetin politik te Perandori. Domeni Aizu, i njohur për besnikërinë e tij ndaj shogunatit Tokugawa, u bë një nga fushëbetejat kryesore në këtë luftë. Pasi mësoi për konfliktin e afërt, Takeko mori vendimin fatal për të lënë pozicionin e saj prestigjioz dhe për t’u kthyer te familja e saj në Aizu. Vendosmëria e saj për të mbrojtur atdheun e saj nënvizoi besnikërinë dhe ndjenjën e saj të detyrës.
Ndërsa lufta arriti në Aizu, udhëheqja e domenit u përball me vështirësi të mëdha kundër forcave perandorake. Samurai-t, të ngarkuar me mbrojtjen e atdheut të tyre, hezituan të përfshinin gratë në luftime, duke besuar se kjo do të prishte rolet tradicionale dhe ndoshta do të ulte moralin. E palëkundur, Takeko dhe një grup grash, përfshirë nënën e saj Kōko dhe motrën e vogël Yūko, formuan njësinë e tyre luftarake. Ky grup, i njohur më vonë si Jōshitai (娘子隊, “Ushtria e Vajzave”), përbëhej nga rreth 30 gra, të gjitha të vendosura për të mbrojtur shtëpinë e tyre. Angazhimi i tyre ishte aq i vendosur sa, kur fillimisht iu mohua leja për të luftuar, gratë kërcënuan të kryenin seppuku (vetëvrasje rituale) në vend që të jetonin me turp. Të përballur me vendosmërinë e tyre të palëkundur, udhëheqësit e domenit u dorëzuan.
Nën udhëheqjen e Takekos, Jōshitai dëshmuan të ishin një forcë e frikshme. Të armatosur kryesisht me naginata, ato shfaqën trimëri dhe aftësi taktike të jashtëzakonshme. Komanda dhe guximi i Takekos frymëzuan ata përreth saj, dhe prania e saj në fushën e betejës u bë simbol i shpirtit të palëkundur të Aizus. Udhëheqja e saj nuk kufizohej vetëm në taktikat ushtarake – ajo gjithashtu nxiti një ndjenjë shoqërie dhe qëllimi midis grave, duke siguruar që ato të mbeteshin të vendosura edhe përballë vështirësive të mëdha.
Beteja më e rëndësishme e Jōshitai ndodhi pranë Urës Yanagi gjatë Rrethimit të Aizus në fund të vitit 1868. Forcat perandorake, të armatosura me armë moderne, i tejkalonin shumë në numër dhe i paarmatosnin mbrojtësit. Takeko udhëhoqi sulmin kundër armikut që po përparonte, duke demonstruar si aftësi të jashtëzakonshme luftarake ashtu edhe guxim të pashoq. Sipas rrëfimeve, ajo personalisht vrau disa ushtarë, duke prerë linjat e armikut me naginata-n e saj. Megjithatë, gjatë kaosit të betejës, ajo u godit në gjoks.
