Kur e pabesueshmja është realitet, ajo shënohet si një ngjarje e jashtëzakonshme në kujtesën e atyre që përjetuan atë. E tillë ishte ajo që magjepsi njerëzit më 12 nëntor 1833, në të ashtuquajturën, “Nata kur ranë yjet”. Një spektakël i qiellit i përjetësuar në një punë në dru i vitit 1889, i shiut meteorëve, i cili përshkruan çfarë magjepsi dhe shastisi njerëzit që e përcollën këtë shfaqje të mahnitshme.
Në orët e hershme të 12 nëntorit 1833, bota dëshmoi një nga ngjarjet qiellore më të jashtëzakonshme në historinë e regjistruar – një shi masiv zjarri që i bindi njerëzit se bota po merrte fund.
Ishte një stuhi meteorësh aq intensive sa dukej se qiejt ishin flakë.
Në Boston, u vlerësuan 72,000 meteorë në orë. Në bazë të përshkrimeve bashkëkohore, studiuesit vlerësojnë se më shumë se 240,000 meteorë ndriçuan qiellin në një periudhë nëntë orësh.
E njohur si “Nata kur ranë yjet”, vëzhguesit përshkruan mijëra vija të ndritshme që ndriçonin qiellin çdo minutë.
Gazetat raportuan rrëfime të mahnitshme, me një nga Illinois që deklaronte: “Piejtet dukeshin të ndezura”.
Populli Lakota e përkujtoi atë duke rivendosur kalendarin e tyre, ndërsa figura të shquara si Abraham Lincoln dhe Frederick Douglass më vonë rrëfenin fenomenin në shkrimet e tyre.
Ngjarja përfundimisht shënoi një pikë kthese në kuptimin shkencor.
Astronomi i Yale Denison Olmsted hetoi fenomenin dhe udhëhoqi një nga studimet e para shkencore me burim nga turma. Duke mbledhur raporte të detajuara nga i gjithë kontinenti, ai arriti në përfundimin se meteorët e kishin origjinën nga një pikë rrezatuese në yjësinë e Luanit, të shkaktuar nga kalimi i Tokës përmes gjurmës së mbeturinave të një komete.
Ky zbulim novator nxiti interesin për shirat e meteorëve dhe shkencën e qytetarëve. Sot, shiu i meteorëve Leonid – mbetjet e kometës Tempel-Tuttle – rikthehet çdo vit, duke arritur kulmin në mes të nëntorit.
Mësoni më shumë: https://leonid.arc.nasa.gov/history.html
Përgatiti: Albert Vataj
