“Ofeli” e tragjedianit të madh, William Shakespeare (1599–1601), fisnikia e re e Danimarkës, e bija e Poloniusit, motra e Laertes dhe gruaja e mundshme e Princit Hamlet, e cila, për shkak të veprimeve të Hamletit, përfundon në një gjendje çmendurie që përfundimisht e çon atë drejt vetëmbytjes. Ajo ishte e tillë trazimtare edhe për përjetësimin në art nga, John Everett Millais.
Vepra më ikonike e Millais-it dhe ndoshta më e famshmja nga të gjitha pikturat e hershme para-rafaelite, Ofeli përshkruan momentin nga Hamleti i Shekspirit kur, e çmendur nga pikëllimi pas vrasjes së babait të saj, e dashura e Hamletit mbyt veten në ujë. Ajo shfaqet duke notuar në shpinë në ujin e turbullt me krahët e shtrirë; shprehja e saj bezdisëse e fytyrës e theksuar kundër toneve të pasura natyrore të mjedisit të saj natyror. Piktura demonstron aftësinë e Millais për të aplikuar bojë me një shkathtësi të prekjes që kap dritën, teksturat dhe detajet natyrore me një saktësi të rrallë. Por piktura e Ofelisë ishte një përvojë aspak e lumtur për piktorin. Ai punoi njëmbëdhjetë orë ditë në lumin Hogsmill afër Ewell në përgatitjen e mjedisit Ofelia, dhe në një letër drejtuar gruas së Thomas Combe, u ankua:
“Martirizimi im është më i mundimshëm se çdo tjetër që kam përjetuar deri më tani. Mizat e Surrey janë të pamëshirshme dhe kanë një prirje akoma më të madhe për të hetuar mishin e njeriut … jam kërcënuar me një njoftim për t’u paraqitur para një gjykatësi për shkeljen e një fushe dhe prishjen e barit … gjithashtu rrezikoj që kjo erë e çmendur që fryn të më flakë në ujë dhe të bëhem intime me ndjenjat tragjike të Ofelisë kur ajo Zonjë u fundos në baltë nga vdekja, së bashku me zhdukjen totale (më pak të mundshme), përmes pangopurisë së mizave…” Sigurisht që pikturimi i kësaj tabloje që jetëson vdekjen e Ofelisë, në rrethana të tilla do të ishte një dënim më i madh se sa vetë vetëvrasja me mbytje e fisnikes daneze.
Jo vetëm kaq përfundon jeta e lindjes së “Ofeli” për mjeshtrin. Ka ende.
Modeli për Ofelinë ishte një grua e re me emrin Elizabeth Siddal dhe është historia e saj që e bën në mënyrë efektive Ofelinë, si përralla e dy heroinave – një fiktive, një e vërtetë – tragjike. Duke e pikturuar atë për një periudhë prej katër muajsh, Siddal-it iu kërkua të shtrihej në një vaskë me ujë të ngrohtë për orë të tëra. Gjatë uljes së temperaturës së ujit që ftohej në vaskë, modelja sëmuret rëndë. Siddal e kapluar nga ethet ka nevojë për trajtim mjekësor. Babai i saj u zemërua aq shumë nga keqtrajtimi i vajzës së tij, saqë e kërcënoi Millais-in me veprime ligjore, nëse nuk pranonte të mbulonte shpenzimet mjekësore të Elizabeth (që ai e bëri). Por prania e saj në këtë pikturë bëhet vërtet prekëse kur mëson për marrëdhënien e saj me një protagonist të tretë: kolegun e Millais, Dante Gabriel Rossetti. Siddal kishte qenë muza e Rossettit për disa vite përpara se çifti të martohej në vitin 1860. Megjithatë, marrëdhënia e tyre u përkeqësua nga rrëqethja e vazhdueshme e Rossettit dhe periudhat e vazhdueshme të melankolisë dhe shëndetit të Siddalit të sëmurë. Tashmë e varur nga opiumi, ajo pësoi depresion pas lindjes së vajzës së vdekur të çiftit në 1862, e cila vdiq disa ditë më vonë nga një mbidozë e laudanumit. Nuk dihet nëse mbidoza ishte aksidentale apo e qëllimshme, por modelia e Ofeli nuk ishte më.
Ndoshta këto episode, peripeci dhe të papritura që e vunë në situatë të vështirë piktorin, e bëjnë historinë e “Ofeli” e britanikut pararafaelit, John Everett Millais, një vepër ikonike, pavarësisht se tragjizmi i Ofelis së William Shakespeare, u jetësua edhe nga mjeshtra të tjerë të artit nga John William Waterhouse (1894), Alexandre Cabanel te Frances MacDonald – Ophelia 1898, etj., të cilët e përjetësuan në art këtë fund tragjik të finikes daneze.
Përgatiti: Albert Vataj
